Page 63 - Microsoft Word - Tarmoq_texnologiyalari_O˘quv_qo˘llanma_2022

ishlatiladi, u bir nechta yulduzlar kombinatsiyasidan iborat. Yulduzga o‘xshash

daraxt aktiv, yoki haqiqiy, passiv bo‘lishi mumkin. Aktiv daraxtga bir nechta aloqa

liniyalari birlashtirilgan markazlarda markaziy kompyuterlar joylashgan, passilida

esa konsentratorlar (Xablar).

Kombinatsiyali topologiyalar ham ancha ko‘p ishlatiladi, ular orasida eng

ko‘p tarqalgan yulduz-shinali va yulduz-halqalilaridir.

Yulduz-shinali topologiyada (star-bus) shina va passiv yulduzlar

kombinatsiyasi ishlatiladi. Bunda konsentratorga alohida kompyuterlar ham, va

butun shinali segmentlar ham ulanadilar, ya’ni tarmoqdаgi barcha kompyuterlar

kiritilgan fizik topologiya amalga oshiriladi. Bu topologiyada bir nechta

konsentratorlar ham ishlatilishi mumkin, ular bir biroviga ulanib magistrali,

tayanchli deb nomlangan shinani tashkil qiladi. Konsentratorlarning har biriga

alohida kompyuterli yoki shinali segmentlar ulanadi. Shunday qilib, foydalanuvchi

o‘ziga qulay qilib shinali va yulduzli topologiyalarni avzalliklarini kombinatsiya

qilish imkoniyatlaridan foydalaniladi, shuningdek tarmoqga ulangan kompyuterlar

sonini oson o‘zgartiradi.

Yulduz-halqali topologiya holatida kompyuterlarni o‘zi birlashmaydi, balki

maxsus konsentratorlar, ularga o‘z navbatida, yulduz shaklli ikkitali aloqa

liniyalari yordamida kompyuterlar ulanadi. Haqiqatda, tarmoqning hamma

kompyuterlari berk halqaga ulanadi, chunki konsentratorlar ichidagi barcha aloqa

62