Page 16 - 10A4

1 Sai số tuyệt đối

Gi£ sû a là giá trà đúng cõa mët đ¤i lưñng và a là giá trà g¦n đúng cõa a. Giá trà
|a − a| ph£n ánh mùc đë sai l»ch giúa a và a. Ta gåi |a − a| là sai sè tuy»t đèi cõa sè
g¦n đúng a và kí hi»u là ∆ a , tùc là ∆ a = |a − a.
Trên thüc t¸ nhi·u khi ta không bi¸t a nên không thº tính đưñc chính xác ∆ a . Tuy
nhiên, ta có thº đánh giá đưñc ∆ a không vưñt quá mët sè dương nào đó.
N¸u ∆ a ≤ d thì |a − a| ≤ d ⇔ −d ≤ a − a ≤ d ⇔ a − d ≤ a ≤ a + d.
Khi đó ta quy ưîc vi¸t a = a ± d.
Như vªy khi ta vi¸t a = a ± d ta hiºu sè đúng a n¬m trong đo¤n [a − d; a + d].
Vì vªy, d càng nhä thì đë sai l»ch càng ít đi.

2 Sai số tương đối

∆ a ∆ a
Sai sè tương đèi cõa sè g¦n đúng a, kí hi»u là σ a , là t¿ sè . Tùc là σ a = .
|a| |a|
d
N¸u a = a ± d thì ∆ a ≤ d. Do đó σ a ≤ .
|a|
d
N¸u càng nhä thì ch§t lưñng cõa phép đo đ¤c hay tính toán càng cao.
|a|
Ngưíi ta thưíng vi¸t sai sè tương đèi dưîi d¤ng ph¦n trăm.

C SỐ QUY TRÒN
Nguyên t­c quy tròn sè:

N¸u chú sè ngay sau hàng quy tròn nhä hơn 5 thì ta ch¿ vi»c thay th¸ chú sè
đó và các chú sè bên ph£i nó bði sè 0.

N¸u chú sè ngay sau hàng quy tròn lîn hơn hay b¬ng 5 thì ta thay th¸ chú sè
đó và các chú sè bên ph£i nó bði 0 và cëng thêm 1 đơn và vào chú sè ð hàng
đưñc quy tròn.

!
4 Chú ý:
1 Khi quy tròn sè đúng a đ¸n mët hàng nào thì ta nói sè g¦n đúng a nhªn đưñc
là chính xác đ¸n hàng đó.

2 N¸u k¸t qu£ cuèi cùng cõa bài toán yêu c¦u chính xác đ¸n hàng 10 −n thì trong
quá trình tính toán, ð k¸t qu£ cõa các phép tính trung gian ta c¦n l§y chính xác
ít nh§t đ¸n 10 −(n+1) .
3 Cho sè g¦n đúng a có đë chính xác d (tùc là a = a ± d). Khi đưñc yêu c¦u quy
tròn sè a mà không nói rõ quy tròn đ¸n hàng nào thì ta quy tròn sè a đ¸n hàng
cao nh§t mà d nhä hơn 1 đơn và õa hàng đó.

12 Sê Tay Toán 10