Page 360 - Microsoft Word - Cam Pha dat va nguoi.doc

342 Cẩm Phả - Đất và Người

người Việt xin cấp nhượng mỏ tăng lên. Nhiều chủ mỏ người
Việt nắm giữ số lượng mỏ tương đối lớn, tiêu biểu như Bạch
Thái Bưởi (chủ của 10 nhượng địa khai mỏ), Nguyễn Văn
Nhân, Phạm Kim Bảng, Nguyễn Hữu Thu... Phần lớn là do

họ bỏ tiền ra mua lại những nhượng địa mỏ của các chủ
người Pháp. Ví dụ như Phạm Kim Bảng mua lại mỏ Mùa
xuân và khai thác mỗi năm vài nghìn tấn than. Họ đăng ký
cấp nhượng mỏ rồi sau đó bán lại cho những người có nhu

cầu. Ví dụ như Nguyễn Thị Huề khai lập mỏ ngày
30/11/1913, sau đó bán cho Công ty mỏ và hàng hải; hay như
Nguyễn Văn Thịnh, chủ nhượng địa mỏ Margot khai lập

tháng 10/1932, sau đó bán cho Donet; Nguyễn Thị Hai, chủ
nhượng địa mỏ Moussan khai lập tháng 10/1927, sau bán cho
Công ty than Hạ Long - Đồng Đăng ...
1
Một số người Việt khác làm việc cho các chủ mỏ và chính

quyền Pháp với vai trò cai, ký để thu về một số lợi ích chính trị
cũng như kinh tế. Các Bang tá, Trưởng phố ở các mỏ đều là chủ
thầu hay cai, ký. Họ thường được các chủ mỏ người Pháp thuê

làm một số công việc như mộ phu, khai thác một số mỏ, làm
đường, xây dựng các công trình... Quyền lợi của các chủ thầu
này vì vậy gắn chặt với quyền lợi của các chủ mỏ người Pháp.
b) Tình hình trị an, xã hội

Khu vực Cẩm Phả với đặc điểm dân cư đa sắc tộc, tốc độ di
động xã hội mạnh, khiến vấn đề trị an ở đây trở nên vô cùng
phức tạp, khó kiểm soát. Ở đây thường xuyên xảy ra những vụ

ẩu đả giữa những lao động, hoặc mâu thuẫn giữa các viên
_______________

1. Xem Cao Văn Biền: Công nghiệp than Việt Nam thời kỳ 1888 - 1945,
Sđd, tr.93-95.