Page 365 - Microsoft Word - Cam Pha dat va nguoi.doc

Phần thứ hai: LỊCH SỬ 347

khu mỏ, nhưng ở đây chỉ mua được 90 bơ . Một nguyên nhân
1
khác là do những buôn bán ở khu mỏ chủ yếu là các cai thầu,
cai ký - những người có mối quan hệ với chủ mỏ người Âu. Họ

được độc quyền nên tự ý nâng giá bán các mặt hàng.
Lương thực của công nhân là gạo (thường là gạo phế
phẩm, gạo xấu), nhưng họ thường xuyên sử dụng các loại
thực phẩm rẻ tiền hơn như khoai lang, ngô, sắn... Các món

ăn sáng rất đơn giản, thường là cơm, xôi hoặc cháo loãng, vì
khẩu phần của họ chỉ được cấp 8 xu/ngày. Vào năm 1945, giá
gạo tăng gần gấp 50 lần, trong khi tiền lương công nhật của

những công nhân mỏ chỉ được 2 đồng và 5 - 6 lạng gạo,
khoai. Vì vậy, trong nạn đói cuối năm 1944, đầu năm 1945,
công nhân mỏ ở Cẩm Phả chết đói rất nhiều. Riêng ở xã
Thạch Hà, người bị chết đói tới hai phần ba . Quần áo của
2
công nhân là những thứ vải thô rẻ tiền nhất, chắp vá khắp
nơi. Vào mùa đông, họ phải quấn thêm bao tải đay hoặc cói
để chống rét.

Việc ở của công nhân mỏ không được giới chủ quan tâm.
Họ phải tự lo chỗ ở, có thể thuê trọ tại các làng xung quanh,
hoặc thuê ngay tại những cái lán tuềnh toàng được dựng tạm
bợ ngay tại khu mỏ với giá 1 xu mỗi tối. Mọi thứ đồ dùng, nồi

niêu, bát đũa, quần áo đều xếp trên chỗ nằm. Hàng trăm
người cùng ở chung trong một lán, có 2 tầng sàn, nhưng mỗi
sàn chỉ cách nhau 1 m. Những công nhân có gia đình, vợ con

cũng phải sống chen chúc trong cái lán đó. Công nhân được
phân ở tại những khu vực khác nhau. Chẳng hạn như những
_______________

1, 2. Xem Cao Văn Biền: Công nghiệp than Việt Nam thời kỳ 1888 - 1945,
Sđd, tr.212, 224.