Page 372 - Microsoft Word - Cam Pha dat va nguoi.doc

354 Cẩm Phả - Đất và Người

Bên cạnh tham gia các phong trào chống Pháp do các thủ
lĩnh chỉ huy, công nhân mỏ nói chung, công nhân Cẩm Phả
nói riêng còn sớm có những hoạt động đấu tranh đặc thù của
giai cấp như bỏ trốn, đình công... Năm 1906, ở mỏ Hà Tu, số

công nhân mới đến đã nghỉ việc để đấu tranh đòi chủ phải
trả tiền đi đường. Chủ mỏ cho rằng họ bị công nhân cũ xúi
giục nên đã tách công nhân cũ và công nhân mới, dồn công
nhân mới vào tình cảnh hết gạo, hết tiền. Tuy nhiên, công

nhân mỏ đoàn kết buộc chủ mỏ phải đáp ứng yêu sách và trả
lại tiền đi đường . Năm 1909, công nhân làm đường Hà Tu -
1
Cẩm Phả đấu tranh đòi tăng lương, do không được đáp ứng

nên đã đốt lán và dụng cụ. Năm 1914, công nhân khu mỏ đã
phối hợp với nghĩa quân đánh vào đồn lính khố xanh và nhà
chủ mỏ Quảng Ninh. Tháng 8/1914, công nhân mỏ Đèo Nai
phản đối chủ phát thiếu tiền công, thiếu gạo, bán thực phẩm

với giá đắt. Họ đồng tình trộn 58 xe than lẫn đất đá để phản
đối. Năm 1916, gần 100 công nhân ở Đềpô xe lửa đã đánh
lính khố xanh ở Hà Tu vì hay về Hòn Gai quấy rối, chòng

ghẹo phụ nữ và cướp bóc hàng hóa. Năm 1917, công nhân mỏ
tập trung trước văn phòng chủ mỏ đòi thả một công nhân bị
bắt vô lý. Năm 1918, 700 công nhân Hà Tu kéo vào đốt nhà
ông Bang Sâm vì đã đối xử tệ với công nhân. Tháng 5/1919,

một tốp công nhân nữ ở nhà sàng Hòn Gai nghỉ việc để phản
đối đốc công hay quấy rối họ. Cũng trong năm 1919, 500 công
nhân mỏ Lộ Trí (Cẩm Phả) lãn công, phản đối giới chủ phát

_______________

1. Xem Ban Tuyên giáo Đảng ủy Công ty than Hà Tu: Sơ lược tình
hình những phong trào đấu tranh của công nhân mỏ từ trước 1930 đến
1945, 1960, tr.9-12.