Page 27 - 50 คำถาม เกี่ยวกับการอนุญาโตตุลาการ

23

ที่ก าหนดไว้ตามสัญญา ตามสัญญาก่อสร้างและออกแบบและสร้างอาคาร ค่าเสียหายส าหรับความล่าช้า ที่ก าหนดว่า
อัตราค่าเสียหายที่คิดเป็นจ านวนแน่นอนแล้วต่อวัน คือ ๐.๑ % ของจ านวนรวมตามสัญญาซึ่ง ณ วันที่ท าสัญญา คือ
เป็นเงินวันละ ๕๐๔,๖๙๘ บาท (ห้าแสนสี่พันหกร้อยเก้าสิบแปดบาทถ้วน) (ต่อวัน) นับตั้งแต่วันที่ ๒๓ ธันวาคม ๒๕๕๔
จนถึงวันที่ ๓๑ สิงหาคม ๒๕๕๖ รวมเป็นเงิน ๒๗๑,๘๗๙,๐๙๕.๙๐ บาท (สองร้อยเจ็ดสิบเอ็ดล้านแปดแสนเจ็ดหมื่น
เก้าพันเก้าสิบห้าบาทเก้าสิบสตางค์) นั้นเป็นเงินค่าเบี้ยปรับที่ก าหนดไว้ล่วงหน้าที่สูงเกินส่วน เนื่องจากค่าเบี้ยปรับแม้เป็น
การก าหนดไว้ล่วงหน้าโดยไม่จ าต้องเสียหายจริงเพื่อเป็นการเตือนให้คู่สัญญาผู้มีหน้าที่ช าระหนี้ต้องปฏิบัติการช าระหนี้
ตามสัญญามิฉะนั้นจะถูกลงโทษโดยการเสียเบี้ยปรับ แต่การเรียกเบี้ยปรับนั้นต้องไม่สูงเกินส่วนจนเป็นการเอาเปรียบ

คู่สัญญาอีกฝ่ายหนึ่งมากเกินไป และในเรื่องนี้ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๓๘๓ วรรคหนึ่งบัญญัติให้ศาล
สามารถลดลงได้ตามสมควร ส าหรับในคดีนี้แม้เป็นการด าเนินการพิจารณาโดยการอนุญาโตตุลาการ แต่ก็มีลักษณะ
เช่นเดียวกับการพิจารณาคดีในศาลและเป็นที่ยอมรับกันทั่วไปว่าอนุญาโตตุลาการนั้นมีลักษณะการท าหน้าที่เช่นเดียวกับศาล
คือ การพิจารณาพิพากษาคดี เพียงแต่เป็นตุลาการที่คู่กรณีแต่งตั้งไม่ใช่ผู้พิพากษาของศาลยุติธรรมหรือตุลาการของศาลปกครอง
หรืออื่น ๆ ดังนั้น คณะอนุญาโตตุลาการจึงมีดุลพินิจในการลดเบี้ยปรับตามที่เห็นสมควรได้หากเบี้ยปรับที่ก าหนดไว้ใน
สัญญานั้นสูงเกินส่วน ดังนั้น ค่าเบี้ยปรับที่ก าหนดไว้ ๐.๑ % นั้น เป็นอัตราที่ก าหนดไว้สูงสุดเมื่อเปรียบเทียบกับอัตราเบี้ยปรับ
มาตรฐานที่ใช้กันในการจ้าง ดังจะเห็นได้จาก ระเบียบส านักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการพัสดุ พ.ศ. ๒๕๓๕ ส านักมาตรฐาน
การจัดซื้อจัดจ้างภาครัฐ ก าหนดอัตราค่าปรับในสัญญา ในการท าสัญญาและหลักประกัน (ข้อ ๑๓๔) กรณีงานจ้างก่อสร้าง
ที่ต้องการผลส าเร็จของงานพร้อมกันนั้น ให้คิดค่าปรับรายวัน เป็นจ านวนเงินตายตัว อัตราร้อยละ ๐.๐๑-๐.๑๐ ของราคา

งานจ้าง แต่ต้องไม่ต่ ากว่าวันละ ๑๐๐ บาท ดังนั้น การก าหนดอัตราร้อยละ ๐.๑ หรือ ๐.๑ %นั้น เป็นอัตราขั้นสูงสุด
จึงเห็นควรลดลงครึ่งหนึ่ง คือ ให้ ร้อยละ ๐.๐๕ หรือ ๐.๐๕ % ซึ่งก็ยังไม่ต่ ามาก แต่เป็นขั้นกลาง เพราะการก าหนด
ของทางการที่เป็นมาตรฐานนั้นขั้นต่ า คือ ร้อยละ ๐.๐๑ หรือ ๐.๐๑ % ซึ่งก็สอดคล้องกับค าพิพากษาฎีกาที่
๑๓๗๙/๒๕๓๔ ที่ให้ลดค่าปรับจากที่ก าหนดไว้ในสัญญาลงครึ่งหนึ่ง หรือ ๕๐ %

อาศัยเหตุผลดังวินิจฉัยมาแล้ว จึงชี้ขาดดังนี้ ให้ผู้คัดค้าน ช าระเงินจ านวน ๘๖,๐๐๗,๐๙๗ บาท
(แปดสิบหกล้านเจ็ดพันเก้าสิบเจ็ดบาทถ้วน) พร้อมทั้งดอกเบี้ย ร้อยละ ๗.๕ ต่อปี นับแต่วันถัดจากวันเสนอข้อพิพาท จนกว่า
ผู้คัดค้าน จะช าระให้แก่ผู้เรียกร้อง เสร็จสิ้น ค าขออื่นให้ยก ให้คู่พิพาทออกค่าธรรมเนียมและค่าใช้จ่ายใน
ชั้นอนุญาโตตุลาการฝ่ายละกึ่งหนึ่ง

แหล่งที่มำ

ข้อพิพำทหมำยเลขด ำที่ 75/2558
หลักกฎหมำยที่เกี่ยวข้อง : ประมวลกฎหมำยแพ่งและพำณิชย์ มำตรำ 224,224,383
คณะอนุญำโตตุลำกำร : ศำสตรำจำรย์ ดร.เสำวนีย์ อัศวโรจน์
ศำสตรำจำรย์ ดร.สหธน รัตนไพจิตร
รองศำสตรำจำรย์ ดร. จุมพต สำยสุนทร
ผู้ย่อ : ประกอบบุญ สุวรรณโมลี