Page 1146 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21
P. 1146
๑๑๓๔
ิ
๓. กฎหมายลักษณะอาญา ร.ศ. ๑๒๗ มาตรา ๔๖ วรรคสอง บัญญัติว่า “แต่ถ้าศาลพเคราะห์
ื่
เห็นว่าจะปละปล่อยผู้วิกลจริตนั้นไปอาจจะเกิดเหตุภยันตรายแก่ผู้อน จะสั่งให้ส่งตัวมันให้เจ้าพนักงาน
ื่
กักขังรักษาไว้ในโรงพยาบาลส าหรับคนวิกลจริต หรือเอาไปคุมขังรักษาไว้ในที่อนเพอป้องกันภยันตราย
ื่
อย่าให้มีแก่สาธารณชนได้”
๔. ประมวลกฎหมายอาญา ภาค ๑ ลักษณะที่ ๑ หมวด ๓ ส่วนที่ ๒ บัญญัติเรื่องวิธีการเพอ
ื่
ความปลอดภัยไว้ในมาตรา ๔๘ ว่า “ถ้าศาลเห็นว่า การปล่อยตัวผู้มีจิตบกพร่อง โรคจิต หรือจิตฟั่นเฟอน
ื
ซึ่งไม่ต้องรับโทษหรือได้รับการลดโทษ ตามมาตรา ๖๕ จะเป็นการไม่ปลอดภัยแก่ประชาชน ศาลจะสั่ง
ให้ส่งไปคุมตัวไว้ในสถานพยาบาลก็ได้และค าสั่งนั้นศาลจะเพิกถอนเสียเมื่อใดก็ได้”
กฎหมายลักษณะอาญา ร.ศ. ๑๒๗ มาตรา ๔๖ เป็นที่มาของมาตรา ๔๘ ประมวลกฎหมาย
อาญาในปัจจุบัน กฎหมายทั้งสองฉบับมีหลักการตรงกันคือ มุ่งก าหนดมาตรการเพอปฏิบัติต่อบุคคล
ื่
6
วิกลจริต ทั้งนี้เพื่อป้องกันมิให้เกิดอันตรายขึ้นแก่สังคมได้
เดิมวิธีการเพื่อความปลอดภัยตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๔๘ ไม่มีการน ามาใช้กันอย่าง
จริงจังท าให้ไม่ทราบถึงปัญหาในการบังคับใช้มาตรการนั้น เมื่อเริ่มมีการน ามาตรการนี้มาใช้ในระยะหลัง
ค าอธิบายทางต าราก็เริ่มพฒนาขึ้นมา โดยเริ่มที่จะเห็นปัญหาและอธิบายถึงปัญหาในการบังคับใช้
ั
มาตรการนั้น ๆ มากขึ้น
ปัจจุบันแนวทางปฏิบัติในการที่ศาลส่งตัวจ าเลยเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล ตามประมวล
กฎหมายอาญา มาตรา ๔๘ คือ จะต้องเป็นกรณีที่อาจบังคับใช้ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๖๕
ได้ก่อน โดยผู้นั้นต้องได้รับการยกเว้นโทษ หรือลดโทษเนื่องจากกระท าความผิดขณะมีจิตบกพร่อง
ั่
ื
โรคจิต หรือจิตฟนเฟอน และต้องปรากฏข้อเท็จจริงตามมาตรา ๔๘ ว่า หากปล่อยตัวบุคคลดังกล่าวไป
จะเป็นการไม่ปลอดภัยแก่ประชาชน ศาลจะสั่งให้ส่งไปคุมตัวไว้ในสถานพยาบาลก็ได้ ซึ่งการวินิจฉัยว่า
7
กรณีใดเป็นการไม่ปลอดภัยแก่ประชาชนนั้น มิได้พจารณาจากอาการเจ็บป่วยทางจิตของจ าเลยเท่านั้น
ิ
แต่ศาลต้องพิจารณาจากสภาวะแวดล้อม สถานการณ์ต่าง ๆ ความรู้สึกของประชาชนต่อสถานการณ์นั้น
ด้วย
เมื่อศาลมีค าสั่งให้ส่งตัวจ าเลยไปรักษาในโรงพยาบาล ศาลจะมีหนังสือส่งตัวจ าเลยไปยัง
โรงพยาบาล ซึ่งศาลจะมีค าสั่งให้คุมไว้ในโรงพยาบาลโดยไม่มีก าหนดระยะเวลา แต่มักจะระบุเพยง
ี
จนกว่าจะหายเป็นปกติ นอกจากนี้ศาลอาจก าหนดเงื่อนไขให้แพทย์ผู้ท าการรักษารายงานอาการทางจิต
ของจ าเลยต่อศาลเป็นระยะ ๆ ตามที่ศาลเห็นสมควร ซึ่งค าสั่งศาลที่ก าหนดเงื่อนไขให้แพทย์ผู้ท าการ
6 ร.ต.ต.พัฒนไชย ยอดพยุง, วิธีการเพื่อความปลอดภัย ตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา ๔๘ วิทยานิพนธ์
ปริญญานิติศาสตร์มหาบัณฑิต ภาควิชานิติศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย,๒๕๓๓ หน้า ๔๘ ถึง ๕๒, ๙๕ ถึง ๙๗
7 อ้างแล้งเชิงอรรถที่ ๗ หน้า ๑๐๕
