Page 131 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21

๑๑๘

ค าพพากษาศาลฎีกาเรื่องนี้ข้อเท็จจริงเกิดขึ้นในปี ๒๕๔๕ ก่อนมีการแก้ไขเพมเติมประมวลกฎหมาย
ิ
ิ่
ิ
ิ่
ิ่
วิธีพจารณาความอาญา มาตรา ๑๐๘/๑ (แก้ไขเพมเติมโดยมาตรา ๘ แห่งพระราชบัญญัติแก้ไขเพมเติม
ประมวลกฎหมายวิธีพจารณาความอาญา (ฉบับที่ ๒๒) พ.ศ. ๒๕๔๗) ถ้าเป็นปัจจุบัน กรณีตามฎีกานี้ก็ต้องถือ
ิ
ว่า ศาลไม่อนุญาตให้ปล่อยชั่วคราวโดยมีเหตุผลอันควรเชื่อว่าผู้ต้องหาจะหลบหนี โดยศาลน าข้อเท็จจริงจากทั้ง
ั
พยานหลักฐานในส านวนฝากขังและข้อเท็จจริงจากข้อคัดค้านของพนักงานสอบสวนมาสนับสนุนเหตุอนควร
เชื่อดังกล่าว ถือเป็นค าสั่งที่สอดคล้องกับบทบัญญัติของกฎหมายที่มุ่งประสงค์ที่จะคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ

ของประชาชน

บทสรุป

ที่กล่าวมาทั้งหมดจะเห็นได้ว่า การขังผู้ต้องหาในระหว่างสอบสวนเป็นเรื่องกระทบกระเทือนถึงสิทธิ
ิ
และเสรีภาพของบุคคลเป็นอย่างมาก นอกจากบุคคลนั้นต้องสูญเสียเสรีภาพในขณะที่ยังไม่มีการพสูจน์
ความผิดแล้ว ยังท าให้เสียโอกาสที่จะออกไปแสวงหาพยานหลักฐานเพอใช้ในการต่อสู้คดีด้วย และยิ่งศาลฎีกา
ื่
วินิจฉัยวางหลักว่า การอนุญาตให้ฝากขังผู้ต้องหาในระหว่างสอบสวน ไม่ใช่เรื่องที่กฎหมายมีความประสงค์จะ

ุ
ิ
ให้ผู้ต้องหายื่นอทธรณ์คัดค้านค าสั่งอนุญาตให้ฝากขังได้ตามประมวลกฎหมายวิธีพจารณาความอาญา มาตรา
ุ
ิ
๑๙๓ ผู้ต้องหาจึงไม่มีสิทธิยื่นอทธรณ์ค าสั่งศาลชั้นต้นที่อนุญาตให้ฝากขังได้ (ค าพพากษาศาลฎีกาที่ ๔๒๖๕/
๒๕๖๑) ก็เท่ากับค าสั่งศาลชั้นต้นกรณีดังกล่าวจะไม่ได้รับการตรวจสอบจากศาลสูงเลย ดังนั้น ก่อนออกหมาย
ิ
ขังผู้ต้องหาในระหว่างสอบสวน ด้วยความเคารพ ผู้เขียนเห็นว่า ผู้พพากษาจักต้องพจารณาด้วยความละเอยด
ี
ิ
ี
รอบคอบและให้ความส าคัญกับการรับฟงพยานหลักฐานว่ามีเพยงพอที่จะออกหมายขังหรือไม่ เพราะการออก
ั
หมายขังจะส่งผลไปถึงโอกาสที่ผู้ต้องหาจะได้รับการปล่อยชั่วคราวด้วย โดยเฉพาะถ้าศาลออกหมายขังในข้อหา
ื่
ั
ที่มีอตราโทษสูงกว่าการกระท าที่แท้จริง และศาลไม่สามารถหามาตรการใด ๆ เพอปล่อยชั่วคราวโดยไม่ต้องมี
หลักประกันได้ ผู้ต้องหาก็ต้องดิ้นรนหาหลักประกันมาเพื่อค้ าประกันความเชื่อของศาลว่าเขาจะไม่หลบหนีหรือ
จะไปยุ่งเหยิงกับพยานหลักฐาน

จริงอยู่ แม้ในเชิงอดมคติ เสรีภาพไม่ควรมีราคา และไม่สามารถตีราคาออกมาเป็นตัวเงินได้
ุ
่
แต่เสรีภาพที่สูญเสียไปกับข้อหาที่ไม่ควรถูกขังหรือถูกขังในข้อหาที่ไมมพยานหลักฐานตามสมควร หนักยิ่ง
ี
่
กวาเสรีภาพที่ถูกตีราคาออกมาเป็นตัวเงิน ถ้าสุดท้ายแล้วบุคคลนั นไมสามารถหาหลักประกันมาเพื่อ
่
แลกเปลี่ยนเสรีภาพได้ ราคาของเสรีภาพจึงไม่เพยงแต่มีความหมายโดยนัยสะท้อนไปถึงความเหลื่อมล้ าใน
ี
การขอปล่อยชั่วคราว ยังหมายถึงการที่ศาลออกหมายขังในข้อหาที่มีอตราโทษสูงโดยไม่พจารณาว่ามีพยาน
ิ
ั
หลักฐานพอสมควรหรือไม่ จนเป็นเหตุให้ผู้ต้องหาไม่มีความสามารถพอที่จะขอปล่อยชั่วคราวได้
ผู้เขียนจึงมีความเห็นเป็นข้อสรุปของปัญหาทั้งหมดว่า การที่ผู้พิพากษาได้ท าหน้าที่อย่างครบถ้วนตาม

ี
ิ
เจตนารมณ์ของกฎหมายสมดังที่สังคมไว้วางใจมอบหมายภารกิจส าคัญให้ผู้พพากษา ไม่เพยงแต่ช่วยปกป้อง
คุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของประชาชน ยังท าให้เกิดความรู้สึกที่ว่า ศาลเป็นที่พึ่งแรกของประชาชนได้ ในทาง
กลับกัน หากศาลไม่สามารถเป็นที่พึ่งแรกได้ ก็คงจะไม่มีใครฝากความหวังให้เป็นที่พึ่งสุดท้าย