Page 208 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21

๑๙๕

ปัญหาอยู่บ้าง ดังนั้นหากเข้าใจสภาพปัญหาของหน่วยงานจัดเก็บภาษีและผลักดันให้หน่วยงานดังกล่าว
บังคับคดีโดยใช้มาตรการทางปกครองด้วยวิธีการยึด อายัดและขายทอดตลาดทรัพย์สินของผู้ค้างภาษีอากร

เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพในการบังคับใช้กฎหมาย ย่อมส่งผลให้ปริมาณคดีในศาลลดลงได้

บทความนี้จึงขอกล่าวถึงหลักกฎหมายที่ให้อานาจหน่วยงานของรัฐในการใช้มาตรการบังคับช าระ
หนี้ค่าภาษีอากรค้างโดยการยึด อายัดและขายทอดตลาดทรัพย์สินของผู้ค้างภาษีอากร ระเบียบและ
แนวทางปฏิบัติของกรมสรรพากร กรมศุลกากร กรมสรรพสามิต และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบ
ิ
ทั่วไป รวมทั้งค าพพากษาศาลฎีกา และปัญหาข้อขัดข้อง ตลอดจนผลกระทบที่เกิดขึ้นเกี่ยวกับการบังคับใช้
มาตรการยึด อายัดและขายทอดตลาดทรัพย์สินของผู้ค้างภาษีอากร พร้อมทั้งเสนอแนวทางแก้ไขปัญหา
เกี่ยวกับการบังคับใช้มาตรการดังกล่าว

ทฤษฎีและบทวิเครำะห ์

การบังคับทางปกครองเป็นกระบวนการที่มุ่งหมายให้มีการปฏิบัติให้เป็นไปตามค าสั่งทางปกครอง
ื่
หรือเพอให้ค าสั่งทางปกครองบรรลุผลโดยไม่ต้องผ่านกระบวนการทางศาล ซึ่งเรียกว่ามาตรการบังคับทาง
ปกครอง
การท าให้กฎหมายเกิดความศักดิ์สิทธิ์และประชาชนเคารพเชื่อฟงปฏิบัติตาม กฎหมายจึงต้องมี
ั
สภาพบังคับ และเพื่อให้สภาพบังคับมีผลในทางปฏิบัติจึงมีกระบวนการใช้มาตรการบังคับ ได้แก่ การบังคับ

ิ

คดี ซึ่งเป็นกระบวนการที่องค์กรตุลาการใช้อานาจรัฐในการบังคับให้เป็นไปตามค าพพากษา แต่เนื่องจาก
การบังคับคดีโดยองค์กรตุลาการมีขั้นตอนและกระบวนการที่ยุ่งยากสลับซับซ้อน ประกอบกับศาลมีคดีที่
จะต้องพจารณาเป็นจ านวนมาก จึงท าให้การบังคับคดีโดยศาลมีความล่าช้าและบางคดีมีทุนทรัพย์น้อย
ิ
ไม่คุ้มค่ากับค่าใช้จ่ายในการด าเนินคดี และด้วยเหตุผลความจ าเป็นในการด าเนินงานทางปกครองซึ่งต้องการ
ื่
แก้ไขปัญหาที่รวดเร็วทันต่อเหตุการณ์และความต่อเนื่องในการด าเนินภารกิจทางปกครองเพอตอบสนอง
และคุ้มครองประโยชน์สาธารณะได้อย่างทันท่วงที ดังนั้นในกรณีที่ผู้มีหน้าที่ที่จะต้องปฏิบัติตามค าสั่งทาง

ปกครองฝ่าฝืนหรือละเลยไม่ปฏิบัติตามค าสั่งทางปกครอง กฎหมายจึงได้บัญญัติให้องค์กรฝ่ายปกครองใน
ื่

ฐานะที่เป็นผู้ด าเนินกิจการของรัฐเพอประโยชน์สาธารณะมีอานาจบังคับการให้เป็นไปตามค าสั่งทาง
1
ปกครองได้เองโดยไม่ต้องผ่านกระบวนการทางศาลก่อน
มาตรการบังคับทางปกครองมีที่มาจากพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539

ซึ่งให้อานาจเจ้าหน้าที่ของรัฐสามารถออกค าสั่งทางปกครองเพอให้วัตถุประสงค์ของกฎหมายนั้นๆ
ื่

บรรลุผล โดยทั่วไปแล้วการที่เจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครองจะออกคาสั่งทางปกครองใด ๆ เพื่อบังคับกับประชาชน
จะต้องแจ้งให้ผู้รับค าสั่งทราบล่วงหน้าก่อน หากผู้รับค าสั่งไม่เห็นด้วยหรือมีข้อโต้แย้งคัดค้าน ก็สามารถ

1 ปิยฉัตร กุลรักษา.(2560) มาตรการบังคับทางปกครองตามพระราชบัญญัติศุลกากร พ.ศ.2560 [ออนไลน์].
เข้าถึงได้จาก :http://www.customs.go.th datd_files pdf (วันที่ค้นข้อมูล 20 เมษายน 2564)