Page 590 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21
P. 590
578
ื้
ภาพที่ ๑ แผนภูมิแสดงขั้นตอนกระบวนการแก้ไขบ่าบัดฟนฟเด็กหรือเยาวชนในศาลเยาวชนและ
ู
ครอบครัว
จากกระบวนการตามกฎหมายดังกล่าวข้างต้น ท่าให้เห็นถึงเจตนารมณ์ของกฎหมายว่าสอดคล้อง
กับหลักการสากล “เด็กและเยาวชนควรอยู่ในกระบวนการยุติธรรมให้สั้นที่สุดเท่าที่จ่าเป็น” และ “การ
แก้ไขบ่าบัดฟื้นฟูเด็กและเยาวชนในระบบปิดให้กระท่าเป็นทางเลือกสุดท้าย” ดังนั้น เมื่อเด็กและเยาวชน
๒๐
เข้ามาสู่กระบวนการยุติธรรมทางอาญา ศาลพงใช้วิธีการแก้ไขบ่าบัดฟนฟเด็กและเยาวชนในระบบเปิดให้
ึ่
ู
ื้
มากที่สุด
๓. แนวทางและขั้นตอนการด าเนินการขับเคลื่อนกระบวนการแก้ไขบ าบัดฟื้นฟูเด็กและเยาวชนแบบ
บูรณาการ โดยมีเด็กและเยาวชนเป็นศูนย์กลาง
เมื่อทราบแล้วว่าพระราชบัญญัติศาลเยาวชนและครอบครัวและวิธีพจารณาคดีเยาวชนและ
ิ
ครอบครัว พ.ศ. ๒๕๕๓ มีเจตนารมณ์ที่สอดคล้องกับเป้าหมายส่าคัญของกระบวนการยุติธรรมเด็กและ
ู
เยาวชนที่มองว่าเด็กเป็นทุนทางสังคม มิได้มุ่งเน้นที่การลงโทษ แต่มุ่งไปสู่การแก้ไขบ่าบัดฟนฟเด็กและ
ื้
เยาวชนที่ผลัดหลงเข้าสู่กระบวนการยุติธรรม ให้สามารถปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ไม่หวนกลับไปกระท่าผิดซ้่า
โดยมีกลไกให้ “เด็กและเยาวชนควรอยู่ในกระบวนการยุติธรรมให้สั้นที่สุดเท่าที่จ่าเป็น” และ “การแก้ไข
ู
บ่าบัดฟนฟเด็กและเยาวชนในระบบปิดให้กระท่าเป็นทางเลือกสุดท้าย” แต่ในขณะที่ผู้เขียนย้ายไปรับ
ื้
ราชการที่ศาลเยาวชนและครอบครัวจังหวัดราชบุรีเมื่อเดือนเมษายน ๒๕๕๕ นั้นศาลยังใช้วิธีการตรงกัน
ข้าม คือ ศาลจะส่งเด็กและเยาวชนเข้าไปแก้ไขบ่าบัดฟนฟในระบบปิดโดยสถานพินิจและคุ้มครองเด็กและ
ู
ื้
เยาวชนเป็นหลัก หรือมิฉะนั้นก็มีค่าพพากษาส่งเด็กและเยาวชนเข้ารับการฝึกอบรมในศูนย์ฝึกและอบรม
ิ
เด็กและเยาวชน ซึ่งไม่ต้องตามเจตนารมณ์ของกฎหมายดังกล่าว และถึงแม้ส่วนใหญ่ศาลจะมีค่าพพากษา
ิ
ปล่อยตัวเด็กและเยาวชนโดยใช้มาตรการคุมความประพฤติ แต่ก็เพยงให้รายงานตัวต่อพนักงานคุมประพฤติ
ี
หรือผู้พพากษาสมทบเท่านั้น ซึ่งไม่อาจแก้ไขปรับเปลี่ยนความประพฤติและพฤติกรรมของเด็กและเยาวชน
ิ
ได้ทั้งหมด โดยมีเพียงส่วนน้อยเท่านั้นที่มีการเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้น
ต่อมาศาลเยาวชนและครอบครัวกลางได้จัดตั้งศูนย์ให้ค่าปรึกษาแนะน่าและประสานการประชุม
เพื่อแก้ไขบ่าบัดและฟื้นฟเด็กเยาวชนและครอบครัวเมื่อวันที่ ๑๔ ธันวาคม ๒๕๕๔ ตามค่าสั่งที่ ๗๒/๒๕๕๔
ู
เพื่อเป็นหน่วยงานรองรับภารกิจของศาลเยาวชนและครอบครัวกลาง รวมทั้งได้ออกแนวปฏิบัติของศูนย์ให้
ิ
ค่าปรึกษากลางเมื่อวันที่ ๑๓ มกราคม ๒๕๕๕ และอธิบดีผู้พพากษาลศาลเยาวชนและครอบครัวกลางมี
หนังสือถึงผู้พพากษาหัวหน้าศาลเยาวชนและครอบครัวทุกจังหวัดทั่วประเทศ ให้จัดตั้งศูนย์ให้ค่าปรึกษา
ิ
ื่
แนะน่าและประสานการประชุมเพอแก้ไขบ่าบัดฟนฟเด็กเยาวชนและครอบครัวให้แล้วเสร็จก่อนวันที่ ๑๒
ู
ื้
สิงหาคม ๒๕๕๕ ตามหนังสือของศาลเยาวชนและครอบครัวกลาง ที่ ศย ๓๐๐.๐๐๙/ว ๑๑ ลงวันที่ ๓๐
๒๐ ศาลเยาวชนและครอบครัวกลาง, โครงการบูรณาการสร้างเสริมสวัสดิภาพเด็ก เยาวชน และครอบครัวใน
กระบวนการยุติธรรม Project on enhancing Co-Operation in protecting the rights of children in conflict
with the law (CPC) ศาลเยาวชนและครอบครัวกลาง, หน้า ๒.
