Page 21 - Q2-ManualConsult ภ.2

11

จะเห็นไดวาการจําแนกประเภทดังกลาวตามประมวลกฎหมายอาญาไดถืออายุของเด็ก
และเยาวชนเปนเกณฑในการรับผิดทางอาญา และแมวาจะไดกระทําครบองคประกอบของความผิดตาม

กฎหมายแลว ศาลก็อาจจะใชวิธีการตามสมควรเพื่อดําเนินการกับเด็กหรือเยาวชนนั้นได เนื่องจาก

กฎหมายไมถือวาการกระทําความผิดของเด็กและเยาวชนเปนอาชญากรเพราะเด็กและเยาวชนมีความรู
ผิดชอบตางกับบุคคลทั่วไป และบางครั้งอาจมีความบกพรองในเรื่องความสามารถหรือไดรับอิทธิพลดาน

สิ่งแวดลอมทางครอบครัวหรือสังคม ที่อาจจะทําใหเด็กหรือเยาวชนนั้นตัดสินใจกระทําความผิดได

สอดคลองกับหลักอาชญาวิทยาและทัณฑวิทยา ที่อธิบายวาการกระทําความผิดของเด็กและเยาวชน
ไมถือเปนอาชญากรรมอยางเชนการกระทําความผิดของผูใหญ แตเรียกวา “การกระทําผิด”หรือ

“พฤติกรรมเบี่ยงเบน” (Delinquency) และไมเรียกเด็กและเยาวชนที่กระทําความผิดวาอาชญากร

แตเรียกวา “Delinquent, Delinquent Child” หรือ “Juvenile Delinquent”

2.๑.2 การคุมครองเด็กและเยาวชนซึ่งตองหาวากระทําความผิด

แนวคิดมูลฐานกอนคริสตศตวรรษที่ 19 สังคมตะวันตกมองวาเด็กเปนเสมือนทรัพยสิน
อยางหนึ่งที่อาจถูกนําไปขาย ทอดทิ้ง หรือใชอํานาจตาง ๆ อยางไรก็ไดโดยบิดา แตเมื่อมีกระแส

เคลื่อนไหวของกฎหมายเพื่อสังคม (Social Legislation) จึงเริ่มเปลี่ยนแปลงสถานะทางกฎหมาย
ของเด็กที่เปนการยอมรับตอภาวะความเปนอิสระมากขึ้น การคุมครองสิทธิเด็กเปนการคุมครองสิทธิ

มนุษยชนในฐานะที่เด็กเปนประชากรของโลก ในดานสิทธิในการดําเนินกระบวนการยุติธรรมทางอาญา

กับเด็กและเยาวชนนั้น จึงมีการกําหนดมาตรการที่เกี่ยวของในกระบวนการที่ตองมีความเหมาะสม และ
แตกตางกับกรณีผูกระทําผิดที่เปนผูใหญ การสอบสวนตองมีบุคคลจากสหวิชาชีพเขารวมสอบปากคํา

ซึ่งอาจประกอบดวยนักจิตวิทยา นักสังคมสงเคราะห บุคคลที่เด็กรองขอ หรือพนักงานอัยการ

การดําเนินคดีกับเด็กกําหนดใหเด็กตองมีที่ปรึกษากฎหมายซึ่งทําหนาที่ทํานองเดียวกับทนายความ
แตมิไดมุงใหที่ปรึกษากฎหมายทําหนาที่วาความเชนเดียวกับทนายความในคดีทั่วไป ที่ตองการให

ลูกความ ชนะคดีหรือใหรับสารภาพเพื่อจะไดรับการลดโทษ ซึ่งไมสอดคลองกับจุดมุงหมายหลักที่
ตองการใหเด็กและเยาวชนที่กระทําความผิดไดแกไขกลับตัว การพิจารณาตองกระทําโดยลับและเฉพาะ

บุคคลที่กฎหมายหรือศาลอนุญาตเทานั้นที่จะฟงการพิจารณาคดีไดซึ่งตางจากกระบวนพิจารณา

คดีอาญาทั่วไปที่ตองกระทําโดยเปดเผย ทั้งนี้ เพื่อไมตองการใหบุคคลที่ไมเกี่ยวของรับรูในรายละเอียด
แหงการกระทําของเด็กหรือเยาวชน ซึ่งอาจทําใหเกิดความอับอายและเปนอุปสรรคตอการแกไขฟนฟู

โดยทั่วไปกระบวนการยุติธรรมทางอาญาจะมุงคนหาความจริงวาผูถูกกลาวหากระทําความผิดจริงหรือไม

หากฟงไดวากระทําความผิดก็จะถูกลงโทษและบันทึกประวัติ แตกระบวนการยุติธรรมทางอาญาสําหรับ
เด็กและเยาวชนจะไมมีการนําประวัติการกระทําความผิดของเด็กและเยาวชนมารับฟงเปนผลรายเมื่อ

เติบโตเปนผูใหญ ทั้งการดําเนินกระบวนพิจารณาจะไมเครงครัดเหมือนคดีอาญาทั่วไป ใชถอยคําที่จําเลย

เขาใจไดงาย และใหโอกาสจําเลย รวมทั้งบิดามารดา ผูปกครอง หรือบุคคลที่มีสวนเกี่ยวของกับเด็กหรือ
เยาวชนไดแถลงขอเท็จจริง ความรูสึก หรือความคิดเห็น ตลอดจนระบุและซักถามพยานไดไมวาในเวลา

ใดระหวางการพิจารณาคดี

๒๐ คู่มือปฏิบัติงาน
การด�าเนินงานตามมาตรการพิเศษ