Page 155 - Thesis PhD Anger by Chaichana

๑๓๖

ทำทางกาย วาจา และใจจัดเป็นกุศลกรรม แม้กรรมของบุคคลผู้ไม่มีโทสะ ไม่ถูกโทสะครอบงำ มี จิต
ไม่ถูกโทสะกลุ้มรุม ไม่ก่อทุกข์ให้เกิดขึ้นแก่ผู้อื่นด้วยเรื่องที่ไม่เป็นจริง ด้วยการเบียดเบียนจองจำ ให้

เสียทรัพย์ ติเตียน หรือขับไล่ โดยอวดอ้างว่า “เรามีกำลัง ทรงพลัง” ก็จัดเป็นกุศลกรรม กุศลธรรม
จำนวนมากเหล่านี้ที่เกิดจากอโทสะ มี อโทสะเป็นเหตุ มีอโทสะเป็นแดนเกิด มีอโทสะเป็นปัจจัยย่อม

๔๐
เกิดมีแก่บุคคลผู้ไม่มีโทสะนั้น
พระพุทธเจ้าตรัสว่า “ธรรมเป็นที่สิ้นราคะ โทสะ และโมหะนี้เรียกว่า อมตะ อริยมรรคมี

องค์ ๘ นี้แลเป็นทางที่ให้ถึงอมตะ ได้แก่ ๑) สัมมาทิฏฐิ คือ ความเห็นชอบ ๒) สัมมาสังกัปปะ คือ

ความดำริชอบ ๓) สัมมาวาจา คือ การเจรจาชอบ ๔) สัมมากัมมันตะ คือ การกระทำชอบ ๕)
สัมมาอาชีวะ คือ การเลี้ยงชีพชอบ ๖) สัมมาวายามะ คือ ความพยายามชอบ ๗) สัมมาสติ คือ การ

๔๑
ระลึกชอบ และ ๘) สัมมาสมาธิ คือ ความตั้งจิตมั่นชอบ
สรุปเบื้องต้นได้ว่า ศาสตร์ทางพระพุทธศาสนาเถรวาทมีทัศนะว่าความโกรธหรือโทสะ

เป็นเจตสิกท่เรียกว่าโทสมูลจิต (เกิดแก่ปุถุชนทุกคน ยกเว้นพระอนาคามีและพระอรหันต์) ความโกรธ
ี
ี
เป็นอกุศลมูลสายโทสะมีเพยงด้านการทำลายล้าง ไม่มีผลดี จึงควรระงับให้ดับลง ความโกรธเกิดที่จิต
แต่การแสดงออกทางกาย วาจา และใจ ดังนั้นวิธีการจัดการความโกรธทางพระพุทธศาสนาจึงมุ่งเน้น

ไปที่การยอมรับ เข้าใจ และ ปล่อยวางความโกรธภายในจิตใจตนเอง

๔.๒.๓ การวิเคราะห์พระสูตรที่เกี่ยวกับความโกรธในมุมมองทางจิตวิทยา

การวิจัยนี้ ผู้วิจัยยกพระสูตรจำนวน ๕ เรื่องที่มีสาระและเนื้อที่สอดคล้องกับวัตถุประสงค์

การวิจัย และนำเสนอโดยสรุปย่อใจความสำคัญ บางพระสูตรได้อธิบายเชื่อมโยงกับหลักจิตวิทยาด้วย

ภาษาและสำนวนที่ใช้ในปัจจุบัน ทั้งนี้คงอ้างอิงเรื่องเดิมจากคัมภีร์พระไตรปิฎก ดังนี้

๑. โกธนสูตร ๒. อักโกสกสูตร ๓. ฆัตวาสูตร ๔. ทุพพัณณิยสูตร ๕. วิตักกสัณฐานสูตร

๑) โกธนสูตร

เป็นพระสูตรที่ปรากฏใน พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย สัตตกนิบาต อัพยากตวรรค
โกธนสูตร ว่าด้วยบุคคลผู้มักโกรธ ดังนี้
๔๒

๔๐ องฺ.ทุก. (ไทย) ๒๐/๗๐/๒๗๗-๔๑๑.

๔๑ สํ.ม. (ไทย) ๑๙/๗/๑๐-๖๕๘.
๔๒ องฺ.สตฺตก. (ไทย) ๒๓/๖๔/๑๒๕-๑๓๐.