Page 102 - Xứ Đàng Trong_Li Tana
P. 102
100 XỨ ĐÀNG TRONG
thật là quan trọng đối với Đàng Trong như bảng một sau đây
cho thấy.
Bảng này cũng cho thấy là trước năm 1609, người Nhật đã tỏ
ra rất lúng túng về tên gọi vùng đất dưới quyền kiểm soát của
họ Nguyễn. “Cajian” có thể là Cacciam (tỉnh Chăm), hoặc Kẻ
Chiêm, có nghĩa là “nơi người Chăm”. Cả hai cùng ám chỉ xứ
Quảng Nam. “Annam” ở đây chủ yếu chỉ huyện Hưng Nguyên,
Nghệ An, theo Iwai Seiichi. Nhưng không phải luôn luôn là như
vậy, bởi vì, một bức thư của Nguyễn Hoàng gửi chính quyền
Tokugawa năm 1605 xác định có ít nhất một chiếc tàu được coi
là do Hunamato Yabeiji điều khiển đi An Nam, nhưng đã tới
Đàng Trong thay vì tới Nghệ An. Có thể là việc Nguyễn Hoàng
tự nhận mình là “An Nam quốc thiên hạ thống binh đô nguyên
soái” đã là nguyên nhân của sự lầm lẫn này của người Nhật về
An Nam. Tới năm 1611, chúng ta còn thấy ghi trên danh sách
cả hai tên “Annam” và “Cochinchina”. Điều này cho thấy người
Nhật vẫn còn do dự chưa biết phải gọi vùng đất này bằng tên gì.
Tuy nhiên, từ năm 1612, tên “Annam” đã hoàn toàn biến mất,
hoặc vì huyện Hưng Nguyên đã không thể cạnh tranh nổi với
Hội An hoặc vì người Nhật đã chấp nhận tên “Cochinchina” của
người Bồ để gọi vùng đất của chúa Nguyễn, hoặc vì cả hai lý do .
1
chúng tôi đã yêu cầu họ cho biết về xứ sở của ngài...”. Mặc dù bức thư đã kết thúc với những lời lẽ đầy
thiện chí, thái độ của chúa Trịnh đối với ngoại thương thật rất khác với họ Nguyễn ở Đàng Trong. Trong
bức thư thứ hai gửi vào năm 1627, họ Trịnh còn tỏ một thái độ khinh khi đối với hoàng đế Nhật Bản:
“Mười súc lụa thưởng cho vua Nhật Bản”. Do đó, chẳng lạ gì mà vào năm 1628, chính quyền Nhật Bản
đã cấm các thương gia Nhật tới Đàng Ngoài. Xem Tsuko ichiran, tập 172, trg. 493-496. Theo nguồn tư
liệu của người Hà Lan thì vào năm 1641, có tin là chính quyền Nhật Bản muốn cấm thuyền, ghe của
người Hoa tới Nhật, do đó công ty VOC đã quyết định đầu tư tại Đàng Ngoài vì giá sản phẩm Đàng
Ngoài có thể sẽ tăng tại Nhật. Xem Dagh register gehouden int Casteel Batavia, bản dịch tiếng Hoa
của Guo Hui, Taiwan Sheng Wen Yuan Wei Yuan hui, Đài Bắc, in lần thứ hai, 1989, quyển 2, trg. 331.
1 Điều này cũng cho thấy là tên gọi Cochinchina không thể là do người Nhật đặt.
www.hocthuatphuongdong.vn
