Page 86 - 60 nam chu nghia & noi niem

LÊ TRÚC KHANH 60 NĂM, CHỮ NGHĨA VÀ NỖI NIỀM
Em Mái Dầm sông xa lớp lớp
Bằng lăng mọc tím lối lên trời
Khói tàu bay trắng vàm kinh nhỏ
Đôi mắt em- màu xanh biển khơi…
Chút lãng mạn thời học trò được gửi qua mấy dòng thơ. Yêu dòng
sông Hậu cuồn cuộn phù sa, yêu bến nước phủ sắc tím bằng lăng, nhưng
không khỏi ngán ngẫm vì chuyến hành trình gần ba tiếng đồng hồ trong
khi khoảng cách giữa bến Ninh Kiều và Mái Dầm chỉ trên dưới mười cây
số! Có lẽ không chỉ riêng tôi, mà bao nhiêu khách đi tàu buổi ấy, vẫn
thầm mong có một con đường nối liền phố thị với vùng quê. Nhưng ước
mơ nầy sớm chìm trong lửa đạn. Thời chiến, sinh mạng con người mong
manh, nói chi là đắp bồi, xây dựng? Năm tháng dần qua, chiến tranh kết
thúc. Bao nhiêu gia đình trở về chốn cũ. Buổi đầu còn nhiều khó khăn,
di chuyển chủ yếu vẫn là sông nước. Con đường nối các vùng quê được
người dân tự lực sửa chữa, nhưng vẫn là những con đường đất mùa mưa
lầy lội. Họa hoằn lắm mới có một số ít đường quê lót xi măng, nhưng
thường ngắn và chủ yếu dành cho người đi bộ. Như vậy có nghĩa là mơ
ước năm nào của tôi và của những hành khách trên chuyến tàu xa xôi kia
ví như những cánh lục bình trôi về biển cả.
Tháng 12 năm 2010, tôi trở lại Mái Dầm không phải trên chuyến tàu
năm cũ mà bằng xe gắn máy. Qua khỏi cầu Quang Trung, rẽ trái, bỏ lại
sau lưng cái ồn ào của một thành phố đang chuyển mình theo bước
đi thời công nghiệp hóa, con đường nhựa phía trước trải rộng thênh
thang. Tháng Chạp phương Nam thoáng chút gió mùa Đông Bắc, cái
nắng không gay gắt nhưng bầu trời thì xanh thăm thẳm làm lòng ta chợt
nôn nao khi trời đất giao mùa. Về Mái Dầm lần nầy, không chỉ thăm người
bạn cũ mà còn để tiễn bạn tôi vào cõi vô cùng. Thời học trò, chúng tôi
đã từng mơ ước một con đường như thế nầy, nhưng tiếc cho bạn tôi: sau
năm 1975, anh về quê sống cuộc đời nông dân bình dị rồi ngã bệnh liệt
giường suốt mấy năm dài. Điều đó cũng có nghĩa là anh không có cơ hội
để nhìn và để được đi trên con đường dẫn về quê mẹ. Và có bao nhiêu
người như bạn tôi - như những người dân tay lấm chân bùn, giống như
cánh đom đóm nhỏ bé kia lập lòe mơ ước từ một góc quê hương rồi cuối
cùng chìm khuất trong bão táp thời gian?
Mấy mươi năm dài sau chiến tranh, còn nhiều điều chưa vừa ý và cần
thay đổi, nhưng rõ ràng ai cũng nhìn thấy được những thay đổi rất lớn

89