Page 49 - LSDB xa Xuan Thuong

hoặc lo những việc đại sự xảy ra. Để duy trì cuộc sống, người
nông dân thiếu ruộng buộc phải nhận ruộng của bọn cường

hào, địa chủ để cấy rẽ nộp tô. Tô có 2 loại: tô rẽ và tô đong.
Tô rẽ tức là người nông dân cấy cày, chăm bón đến mùa rẽ
đôi (nông dân một nửa, địa chủ một nửa) hoặc rẽ ba (nông
dân hai phần, địa chủ một phần) nhưng chủ yếu là rẽ đôi. Tô
đong thì đến mùa nông dân nộp tô bằng thóc theo văn tự đã
cam kết, bất kể lúa tốt hay xấu hoặc mất mùa do thiên tai,
sâu bệnh.
Đời sống đã quá khó khăn do thiếu ruộng đất, người dân
Thượng Phúc còn phải gánh chịu biết bao nhiêu khoản đóng
góp hết sức nặng nề: thuế thân, thuế điền, phụ thu lạm bổ
(của kỳ hào, hương lý), quân dịch, đảm phụ quốc phòng... Từ

khi thực dân Pháp chiếm được thành Nam Định (1883), các
khoản đóng góp này tăng lên gấp bội. Mỗi người một năm
phải nộp các khoản bằng 30 thúng thóc. Ruộng đất bị tước
đoạt, sưu thuế nặng nề, tô tức quá cao, phu phen, tạp dịch
triền miên đã làm cho đời sống nhân dân vô cùng cực khổ,
nhiều người đã phải tha phương cầu thực để tìm kế sinh
nhai, số thì đi làm phu ở mỏ than Vàng Danh (Uông Bí), số
chạy vào các đồn điền cao su (Nam Bộ), một số khác phải xa
Tổ quốc đi làm phu kiếm sống ở tận Tân Đảo (Ma-đa-gát-ca)
hoặc châu Phi. Trong số ấy nhiều người không còn may mắn
được trở lại quê nhà. Năm 1942, mấy chục hộ gia đình với
trên một trăm nhân khẩu đã phải rời bỏ quê hương di cư
vào Rạch Giá. Những người còn lại phải đi làm thuê, làm
mướn cho địa chủ trong vùng và quanh vùng như lên Phủ
Lý - Hà Nam, sang Thái Bình, xuống Giao Thủy, Hải Hậu...
để kiếm sống.

48