Page 26 - เอกสารประกอบการเรียนการสอนวิชาการผลิตพืชไร่
P. 26
บทที่ 5
การวางแผนการผลิตพืชไร่
1. ความส าคัญของการวางแผนการผลิตพืชไร่
การวางแผนการผลิตพืชไร่ หมายถึง กระบวนการตัดสินใจเกี่ยวกับการผลิตพืชผลทางการเกษตร
การวางแผนการผลิตพืชไร่ เป็นการก าหนดทิศทางการด าเนินการผลิตพืชไร่ไว้ล่วงหน้า เพื่อใช้เป็นแนวทางใน
การปฏิบัติงาน เพื่อให้การด าเนินงานเป็นไปด้วยความเรียบร้อย บรรลุวัตถุประสงค์และเป้าหมายตามที่วางไว้
ซึ่งการวางแผนการผลิตพืชไร่มีความส าคัญ ดังนี้
1. เพื่อให้การผลิตพืชไร่ เป็นไปด้วยความราบรื่น บรรลุเป้าหมายค่อนข้างแน่นอน
2. ท างานเป็นระบบ มีขั้นตอน สามารถตรวจสอบและแก้ไขปัญหาอุปสรรคที่เกิดขึ้นได้
3. เป็นการใช้ทรัพยากรต่าง ๆ และปัจจัยการผลิต เช่น คน ที่ดิน แรงงาน ทุน ให้เกิดประโยชน์สูงสุด
2. ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการวางแผนการผลิตพืชไร่
การวางแผนการผลิตพืชไร่ เป็นการพิจารณาตัดสินใจการผลิตพืช ซึ่งเกษตรกรต้องสามารถตอบ
ค าถามได้ว่า จะผลิตพืชอะไร ผลิตที่ไหน ผลิตอย่างไร ผลิตจ านวนเท่าไหร่ ผลิตเมื่อไร ใครเป็นผู้จัดการดูแล
และใช้งบประมาณเท่าไหร่ ซึ่งการที่จะตอบค าถามเหล่านี้ได้ต้องอาศัยข้อมูลประกอบการในการพิจารณา
ตัดสินใจ ประกอบกับเกษตรกรต้องมีความรู้ในทุก ๆ ด้าน การวางแผนการผลิตพืชไร่ เพื่อให้เกิดความผิดพลาด
น้อยที่สุดมีปัจจัยที่เกี่ยวข้อง ดังนี้
1. ความรอบรู้ของผู้วางแผน เกษตรกรควรมีความรอบรู้ในทุก ๆ ด้านที่เกี่ยวข้องกับการผลิตพืชไร่
ได้แก่
1.1 สภาพพื้นที่ เช่น ที่ตั้งของพื้นที่ที่เหมาะสมส าหรับการผลิตพืชไร่ ความลาดเทของพื้นที่
สภาพดินทางสมบัติทางกายภาพและสมบัติทางเคมี ปริมาณธาตุอาหารในดิน แหล่งน้ า ระดับน้ าใต้ดิน การรู้จัก
สภาพพื้นที่ที่ปลูกเป็นอย่างดี จะช่วยให้เกษตรกรสามารถเลือกปลูกพืชได้เหมาะสม รวมทั้งสามารถจัดเตรียม
ปรับพื้นที่ ปรับสภาพดิน และเตรียมสิ่งอ านวยความสะดวกต่าง ๆ ในพื้นที่ เช่น การขุดบ่อกักเก็บน้ า การท า
ถนน เป็นต้น
1.2 สภาพภูมิอากาศ ภูมิอากาศที่เกี่ยวข้องกับการผลิตพืชไร่ เช่น อุณหภูมิ แสงแดด ฝน ลม
ความชื้นสัมพัทธ์ ซึ่งพื้นที่ที่แตกต่างกัน จะมีสภาพภูมิอากาศแตกต่างกันไปด้วย การผลิตพืชไร่ซึ่งส่วนใหญ่จะ
อาศัยน้ าฝน จึงควรพิจารณาเลือกชนิดของพืชไร่ที่ปลูก เวลาปลูก และวิธีปลูกให้สอดคล้องกับสภาพภูมิอากาศ
1.3 ชนิดของพืชไร่ที่ปลูก เกษตรกรควรรู้จักพืชไร่ที่เลือกปลูกเป็นอย่างดี โดยเฉพาะลักษณะ
ทางพฤกษศาสตร์ พันธุ์พืชที่เลือก สภาพแวดล้อมที่เหมาะสมกับพืชพันธุ์นั้น ๆ ลักษณะการเจริญเติบโต ความ
ต้องการธาตุอาหาร ศัตรูพืชที่ส าคัญที่ท าลายพืชนั้น ๆ รวมทั้งศักยภาพของพันธุ์พืชนั้น ๆ ในการให้ผลผลิต ทั้ง
ในสภาพปลูกที่เหมาะสม และไม่เหมาะสม เช่น ฝนแล้ง น้ าท่วม ดินขาดความอุดมสมบูรณ์ เป็นต้น
1.4 เทคโนโลยีในการผลิต ถือเป็นองค์ประกอบส าคัญในการผลิตพืชไร่ เกษตรกรที่มีความรู้
เรื่องเทคโนโลยีจะท าให้สามารถผลิตพืชไร่ได้ทั้งปริมาณและคุณภาพ สามารถเลือกใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสมกับ
เอกสารประกอบการเรียนการสอนวิชาการผลิตพืชไร่ รหัสวิชา 20501 – 2202 หน้า 23
