Page 288 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

4 Zdania

podrzędne

K. MOWA ZALEŻNA

LE DISCOURS INDIRECT

1. Definicje

492 Mowa niezależna (discours direct) polega na przytaczaniu cudzych myśli lub słów za
pomocą cytatów:
Il répondit avec plus de douceur : « C’est ce que je n’ai pas, je le sais. (…) » (A. Camus)
Ma mère me dit : « Viens. » (Moja matka mówi mi: „Przyjdź”.)
Mowa zależna (discours indirect) polega na przytaczaniu cudzych myśli lub słów
nie za pomocą cytatów, ale przez podporządkowanie ich jednemu czasownikowi
głównemu, takiemu jak czasownik dire (mówić):
Il répondit avec plus de douceur que c’était ce qu’il n’avait pas, qu’il le savait.
Ma mère me dit de venir. (Moja matka mówi mi, żebym przyszła.)

UWAGA
W przypadku gdy w tekście nie występuje forma zdania nadrzędnego oraz brak spójnika wprowa-
dzającego zdanie podrzędne, zaś znaczenie czasownika dire i jemu podobnych wynika ze znaczenia
zdania poprzedzającego zdanie przytaczane, mamy do czynienia z mową pozornie zależną:
Le lion se confessa le premier : il avait dévoré force moutons et même il lui était arrivé
quelquefois de manger le berger.

493 2. Tryb, czas i osoba Mode, temps et personne

W trakcie przekształcania mowy niezależnej na zależną dochodzi do pewnych zmian
w kategoriach trybu, czasu i osoby.

a) Tryb Le mode
Tryb rozkazujący jest zastępowany trybem subjonctif lub, częściej, bezokolicznikiem;
pozostałe tryby nie ulegają przekształceniom:

MOWA NIEZALEŻNA MOWA ZALEŻNA
Pars : le temps presse ; on ne [Il a dit] de partir (…que l’on parte,
gagnerait rien à attendre ; que l’on … que l’on partît) : que le temps
fasse vite. pressait ; qu’on ne gagnerait rien à
attendre ; que l’on fît vite.
b) Czas Le temps

Jeśli zdanie nadrzędne wprowadzające jest w czasie présent lub futur, w zdaniu
podrzędnym nie zachodzą żadne zmiany czasów:
MOWA NIEZALEŻNA MOWA ZALEŻNA

On travaille, on travaillait, on tra- [Elle dit, elle dira] qu’on travaille,
vaillera, on a travaillé. qu’on travaillait, qu’on travaillera,
qu’on a travaillé.

288