Page 245 - Bogusław Kubiak_Podroze po Polsce_Flipbook na dzwonek_pl

KLUCZ

III.
brukowany − pokryty, wyłożony kamienistą pokrywą
brzoskwinia − krzew owocowy z rodziny różowatych, hodowany głównie w południowej Europie, w Polsce w okolicach
o klimacie łagodnym; owoc tego krzewu
bujny − obficie rozrastający się; pełen sił żywotnych, rozmachu
cegła − materiał budowlany uformowany z gliny w postaci prostopadłościanu
diecezjalny − odnoszący się do kościelnej jednostki administracyjnej pozostającej pod zarządem biskupa
istny − prawdziwy, rzeczywisty
kolegiata − kościół katolicki, przy którym znajduje się zgromadzenie kanoników
morela − drzewo owocowe z rodziny różowatych, hodowane w klimacie śródziemnomorskim i umiarkowanym; owoc
tego drzewa
natchnienie − stan duchowego napięcia, ożywienia twórczego; poryw twórczy; myśl, pobudka, podnieta zaczerpnięte
skądś, pobudzające kogoś do działania, twórczości
sad − teren, na którym zostały zasadzone drzewa i krzewy owocowe; ogród owocowy
sadzonka − pęd lub część pędu, korzenia albo liścia, odcięta od rośliny macierzystej, przeznaczona do sadzenia; rozsada
skarpa − spadzista płaszczyzna, stok wału, wykopu, nasypu ziemnego
skład − zbiór elementów, składników lub zespół osób tworzących jakąś całość
świecki − niezwiązany z religią, instytucjami religijnymi; laicki
uwiecznić − czynić nieprzemijającym, wiekopomnym; unieśmiertelnić
wąwóz − sucha dolina o wąskim dnie i stromych, urwistych zboczach, powstała wskutek erozji wód okresowych
wzgórze − wyniosłość terenu, niewielka góra
IV. | a – 3 | b – 4 | c – 2 | d – 1 |
V. | 1. − b | 2. − a | 3. − b | 4. − c | 5. − c |
VI.
1. Sandomierz był niegdyś otoczony solidnymi murami z kilkoma basztami i bramami.
2. W zamku na wzgórzu wzniesionym za czasów Kazimierza Wielkiego zachowało się tylko jedno skrzydło.
3. Do najcenniejszych zabytków na sandomierskiej Starówce należą: renesansowy ratusz i kamieniczki na Rynku,
gotycka katedra, dom Długosza i Collegium Gostomianum.
4. Muzeum Diecezjalne z ciekawymi zbiorami znajduje się w domu Długosza, który często uważany jest za symbol
Sandomierza.
5. Z domem Długosza sąsiaduje wspaniały gmach Collegium Gostomianum, gdzie kształcili się bohaterowie powieści
Popioły Stefana Zeromskiego.
6. Kościół św. Jakuba jest najstarszym obiektem w mieście i jedną z pierwszych budowli wzniesionych z cegły
w naszym kraju.
7. Do podziemnego labiryntu składającego się z trzech kondygnacji lepiej nie zapuszczać się bez przewodnika,
ponieważ łatwo tam zabłądzić i przepaść na zawsze jak Tatarzy podczas najazdu Sandomierza w XII wieku.
8. Piękne rozległe sady wokół Sandomierza założyli dominikanie, których sprowadzono do miasta w XIII w.
9. Podobno sadzonki orzecha włoskiego przywiózł z Włoch święty o. Jacek Odrowąż i dlatego ich wyjątkowo duże
owoce, później zostały nazwane „jackami”.
10. W Sandomierskiem ciągle uprawia się jabłonie, grusze, orzechy, zdarzają się też morele i brzoskwinie.
VII. 1. erozja 2. wypłukiwać 3. konar 4. lessowy 5. zbocze 6. karłowaty 7. pogłębianie 8. przyroda ożywiona 9. wrażenie
10. jesion
IX.
Mianownik Sandomierz Wieliczka Bochnia Opatów
Dopełniacz Sandomierza Wieliczki Bochni Opatowa
Celownik Sandomierzowi Wieliczce Bochni Opatowowi
Biernik Sandomierz Wieliczkę Bochnię Opatów
Narzędnik Sandomierzem Wieliczką Bochnią Opatowem
Miejscownik Sandomierzu Wieliczce Bochni Opatowie
Wołacz Sandomierzu! Wieliczko! Bochnio! Opatowie!
X. 1. skrzydle 2. sadzie 3. chłopów 4. cegle 5. bohaterze 6. punkcie 7. przewodnicy 8. skarpie 9. fajce 10. wsi
XI. 1. poświęcali 2. zapuszczali się 3. wzorowały się 4. zasłynął 5. przeglądała się 6. zachowały się 7. utknęliśmy
8. uwiecznił 9. przepadł 10. znudziło się
XIII. Przykładowe odpowiedzi:
za namową – pod wpływem, za sugestią; wybudować – wznieść, postawić; teren – obszar, grunt; skąpiec – sknera,
dusigrosz; oddać – przekazać, powierzyć; życzenie – pragnienie, wola; zakład – umowa, układ; przystąpić do – zabrać
się do, rozpocząć; ostrzeliwany – atakowany, bombardowany; uderzyć – trafić, dosięgnąć; starożytne – starodawne,
pradawne; rosnąć – rozwijać się, piąć się w górę

243