Page 248 - Bogusław Kubiak_Podroze po Polsce_Flipbook na dzwonek_pl

PODRÓŻE PO POLSCE

hucznie − okazale, szumnie, wystawnie XVI. RABKA − MIASTO DZIECI ŚWIATA
inkwizycja − instytucja sądowo-policyjna Kościoła katolickiego utworzona w XIII w. przez papiestwo w celu tępienia
herezji I. Rabka-Zdrój – miasto w południowej części Polski, przy granicy ze Słowacją, w województwie małopolskim, w powiecie
kuna − ssak drapieżny z rodziny łasicowatych, o smukłym ciele pokrytym puszystą brunatną sierścią nowotarskim, w Kotlinie Rabczańskiej, u ujścia potoków Poniczanki, Słonki i Skomielnianki do Raby.
lutnik − wytwórca muzycznych instrumentów strunowych
marcepan − masa prażona z migdałów i cukru; wyrób z tej masy II. Herb Rabki-Zdroju ma kształt tarczy podzielonej na dwa pionowe równe pola. W polu prawym błękitnym widać połowę
nadziewany − wypełniony nadzieniem złotego promiennego słońca, w polu lewym czerwonym połowę białej dziecięcej główki ze złotymi włosami . Nad tarczą
8
obszycie − to, czym się lamuje; lamówka, wypustka herbową w zielonym prostokącie znajduje się drukowana nazwa: RABKA-ZDRÓJ. Herb ma symbolizować, że Rabka jest
okazały − pokaźny, postawny, wspaniały, imponujący; odznaczający się przepychem; wystawny, wspaniały, świetny, słonecznym miastem dzieci i pełni funkcje uzdrowiska.
bogaty III.
patron − opiekun, obrońca; w religii katolickiej i prawosławiu: święty, którego imię nadawane jest przy chrzcie
pieczołowitość − dbałość, troska, staranność astma − silne napady duszności wskutek zwężenia oskrzelików płucnych, najczęściej pod wpływem uczulenia na
prosperita − pomyślność, szybki rozwój, dochodowość rozmaite substancje (a. oskrzelowa) albo wskutek niedomagań serca (a. sercowa); dusznica, dychawica
przeboleć − przezwyciężyć ból psychiczny po czymś, przestać cierpieć, martwić się z jakiegoś powodu cystersi − zakon katolicki wywodzący się z benedyktynów i posługujący się regułą benedyktyńską, założony w 1098 r. przez
prześcigać się − wyprzedzać jeden drugiego Roberta z Molesme, pierwszego opata z Cîteaux (z łac. Cistericium) (obecnie Saint-Nicolas-lès-Cîteaux) we Francji
smakołyk − coś bardzo smacznego do jedzenia lub picia; przysmak dotknięty − doświadczony czymś
sunąć − dążyć w jakimś kierunku (iść, jechać, lecieć, płynąć) równo, lekko, płynnie, bez wstrząsów i zatrzymywania się; krzywica − choroba wieku dziecięcego, wywołana brakiem wapnia w organizmie, powodująca skrzywienie kości
posuwać się miażdżyca − stwardnienie tętnic występujące zwykle w starszym wieku; arterioskleroza, skleroza
szatan − zły duch, diabeł, czart niedokrwistość − choroba polegająca na zmniejszeniu się ilości krwi w organizmie i zanikaniu w niej czerwonych ciałek;
trącać się − lekko uderzyć się wzajemnie; dotknąć się anemia
współgrać − występować harmonijnie z kimś, z czymś, wzajemnie się dopełniać parowóz − lokomotywa o napędzie parowym
zadzierać − unieść coś ku górze piechur − człowiek idący piechotą
zakątek − pomieszczenie, przestrzeń, niewielkie, ustronne, mało uczęszczane, spokojne miejsce położone na uboczu pokład − warstwa czegoś zalegająca, pokrywająca pewną przestrzeń; stały pomost poziomy między burtami statku
IV. | a – 3 | b – 4 | c – 1 | d – 5 | e – 2 | przesądzić − z góry wyrokować, wnioskować, rozstrzygać; wydawać ostateczny wyrok
sączyć się − wypływać, wyciekać powoli, małym strumieniem, kroplami
V. | 1. − a | 2. − c | 3. − a | 4. − c | 5. − b | 6. − b | szyb − pionowy kanał, w którym porusza się dźwig; pionowe lub strome wyrobisko, prowadzące z powierzchni do złoża
VI. | 1. F | 2. P | 3. P | 4. F | 5. F | 6. P | 7. P | 8. P | 9. P | 10. F | w głąb ziemi; otwór wiertniczy przeznaczony do wydobywania ropy naftowej lub do eksploatacji gazu ziemnego
tabor − ogół pojazdów (środków transportu) danego rodzaju; większa grupa ludzi wędrujących wspólnie lub
VII. 1. włościański 2. ciekawostka 3. oświetlenie 4. elektrownia 5. hymn 6. lutniczy zgromadzonych na postoju; obóz
IX. warzelnia − zakład przemysłowy, w którym odbywa się odparowywanie solanki w celu otrzymania białej soli jadalnej
złoże − lokalne nagromadzenie w skorupie ziemskiej gospodarczo użytecznych substancji mineralnych (np. rud, ropy
Mianownik Poznań Warta Gniezno Prusy naftowej i gazu ziemnego, węgla) w ilości nadającej się do eksploatacji
Dopełniacz Poznania Warty Gniezna Prus IV. | a – 4 | b – 5 | c – 2 | d – 1 | e – 3
Celownik Poznaniowi Warcie Gnieznu Prusom
Biernik Poznań Wartę Gniezno Prusy V. | 1. − c | 2. − b | 3. − a | 4. − b | 5. − c |
Narzędnik Poznaniem Wartą Gnieznem Prusami VI.
Miejscownik Poznaniu Warcie Gnieźnie Prusach 1. Lekarze chwalą Rabkę za świetny klimat i uzdrawiające solanki.
Wołacz Poznaniu! Warto! Gniezno! Prusy! 2. Rabka leży u podnóża Gorców.
3. W miejscowym parku rozrywki Rabkolandzie znajduje się Muzeum Orderu Uśmiechu, do którego warto zajrzeć.
X. 1. futrze 2. wierze 3. siedzibie 4. spacerze 5. korowodzie 6. jeźdźca 7. cieście 8. msze 9. cukierników 10. szkle 4. Pierwsze wzmianki o Rabce znajdziemy w kronikach Jana Długosza.
5. Pierwsza drukowana informacja o zdrowotnych właściwościach rabczańskiej solanki ukazała się w 1721 roku.
XI. 1. przebolał 2. zatopił 3. oprowadzał 4. zajadała się 5. współgrały 6. wynajęli 7. prześcigały się 8. przywlókł 9. sunęły
10. bogaciło się 6. Wyniki badań chemicznych profesora Józefa Dietla z Uniwersytetu Jagiellońskiego w 1858 roku potwierdziły, że
jodowo-bromowe solanki w Rabce są podobne do złóż znajdujących się w Bad Kreuznach (w Niemczech) czy Bad
XIII. Przykładowe odpowiedzi: Hall (w Austrii).
zjechać – przybyć, przyjechać; zaprezentować – przedstawić, pokazać; zabawy – rozrywki, uciechy; nieuwaga – 7. W okresie międzywojennym uzdrowisko specjalizowało się w leczeniu astmy, niedokrwistości, krzywicy i chorób
roztargnienie, rozkojarzenie; ratować – ocalić, wybawić; kram – stragan, buda; pozamykane – nieczynne, niedostępne; przemiany materii u dzieci, a dorośli zaczęli tu kurować reumatyzm, przewlekłe schorzenia układu krążenia oraz
rózgi – baty, lanie; spostrzec się – zorientować się, zauważyć; czmychnąć – umknąć, uciec; zdziwienie – zaskoczenie, miażdżycę.
zdumienie; zgromadzeni – zebrani, obecni; trykające się – bodące się, walczące; wydarzenie – zajście, historia; uciecha 8. Tuż po wojnie leczono w Rabce gruźlicę dziecięcą.
– radość, zachwyt; gawiedź – tłum, gromada 9. Rabka otrzymała prawa miejskie w 1953 roku.
XVIII. 10. Do Chabówki warto wybrać się, aby zwiedzić Skansen Taboru Kolejowego, gdzie znajduje się największa w Polsce
ekspozycja zabytkowych parowozów oraz wagonów.
1 P R O S P E R I T A
2 P A T R O N VII. 1. roślinność 2. krajobrazowy 3. plamisty 4. ogoniasty 5. pasmo górskie 6. pieszy 7. płaz 8. salamandra
3 S M A K O Ł Y K IX.
4 G A R B A R S T W O
5 H Y M N Mianownik Rabka-Zdrój Chabówka Nowy Targ Krościenko
6 K O L E B K A Dopełniacz Rabki-Zdroju Chabówki Nowego Targu Krościenka
7 R Ó Z G A Celownik Rabce-Zdrojowi Chabówce Nowemu Targowi Krościenku
8 C I E K A W O S T K A Biernik Rabkę-Zdrój Chabówkę Nowy Targ Krościenko
9 Z D Z I W I E N I E Narzędnik Rabką-Zdrojem Chabówką Nowym Targiem Krościenkiem
10 R A T O W A Ć Miejscownik Rabce-Zdroju Chabówce Nowym Targu Krościenku
11 R E K O R D Wołacz Rabko-Zdroju! Chabówko! Nowy Targu! Krościenko!

8 Opisy herbów przedstawione są zgodnie z zasadami heraldyki (tzw. blazonowanie). Herb tradycyjnie opisuje się z perspek-
tywy rycerza ukrytego za tarczą.

246