Page 246 - Bogusław Kubiak_Podroze po Polsce_Flipbook na dzwonek_pl

PODRÓŻE PO POLSCE

XVIII. Polski mieszankę kultur, która kształtowała się tu przez wieki. Prawosławne cerkwie wciąż sąsiadują tu z katolickimi
kapliczkami, a proste, wiejskie, drewniane chałupy z pozostałościami carskich rezydencji.
1 Z B O C Z E 9. Zimowy dzień można spędzić, odwiedzając skansen na obrzeżach osady, biegając na nartach po lesie lub pędząc
2 E R O Z J A saniami zaprzężonymi w konie. Można też wybrać się na wycieczkę kolejką wąskotorową przez puszczę z nieodległej
3 S K A R P A Hajnówki do Topiła. Wieczorem można spędzić czas przy ognisku pod gwiazdami na leśnej polanie, otoczonej
4 G M A C H wysokim dębami. Dla zmarzluchów zaś najlepszą propozycją jest kąpiel w bani.
5 K O N A R 10. Kąpiel w bani, czyli rosyjskiej odmianie sauny, hartuje organizm.
6 W O J E W O D A
7 P O G Ł Ę B I A Ć VII. 1. bezcenny 2. zarejestrowany 3. biosfera 4. kojarzyć 5. status 6. urząd 7. zasługiwać 8. dziedzictwo 9. zjeżdżać
8 S A D IX.
9 J E Z U I T A
10 R O S N ą Ć Mianownik Białowieża Hajnówka Topiło Podlasie
11 Z A B Y T K O W Y Dopełniacz Białowieży Hajnówki Topiła Podlasia
12 S K ą P I E C Celownik Białowieży Hajnówce Topiłu Podlasiu
13 O K O L I C A Biernik Białowieżę Hajnówkę Topiło Podlasie
14 F U N D A T O R Narzędnik Białowieżą Hajnówką Topiłem Podlasiem
Miejscownik Białowieży Hajnówce Topile Podlasiu
XIV. BIAŁOWIEŻA − TAJEMNICE ŚNIEŻNEJ PUSZCZY Wołacz Białowieżo! Hajnówko! Topiło! Podlasie!
I. Białowieża − duża wieś w Polsce położona we wschodniej części Polski, tuż przy granicy z Białorusią, w województwie X. 1. dębie 2. książąt 3. gałęziami/rzad. gałęźmi 4. śladach 5. kniei 6. bobry 7. polanie 8. bagnie 9. Ssaki 10. zmarzluchy
podlaskim, w powiecie hajnowskim, w gminie Białowieża, nad Narewką. XI. 1. dbają 2. poruszam się 3. kursują 4. szacują 5. hartuje 6. poluje 7. pędzi 8. oferuje 9. dojrzewają 10. ginie
II. Herb gminy Białowieża przedstawia na zielonym polu białą wieżę, nakrytą trójkątnym daszkiem, z dwoma czarnymi XIII. Przykładowe odpowiedzi:
oknami i otwartą bramą, w której widać złotą głowę żubra. Biała wieża nawiązuje do nazwy gminy, a głowa żubra do odwaga – dzielność, waleczność; ujrzeć – spostrzec, zobaczyć; nurt – strumień, prąd; zakwitnąć – zrodzić się,
najważniejszego mieszkańca Puszczy Białowieskiej. Dodatkowym nawiązaniem do Puszczy jest zielone pole. Herb został powstać; stara – leciwa, sędziwa; urok – czar, klątwa; rusałka – nimfa, świtezianka; niepowodzenie – klęska, porażka;
przyjęty 25 listopada 2011 roku. zakochany – zadurzony, rozmiłowany; widły – rozgałęzienie, odnogi; naturalny – prawdziwy, autentyczny; gniew
III. – złość, wściekłość; zapalczywy – gwałtowny, porywczy; napawać się – rozkoszować się, delektować się; ostrzegać –
biegówki − narty do biegów narciarskich upominać, alarmować; prysnąć – zniknąć, minąć
bóbr − gryzoń z rodziny bobrowatych, o ogonie i tylnych kończynach przystosowanych do pływania XVIII.
knieja − wielki, gęsty las 1 N I E S K A Ż O N Y
leśnictwo − gospodarowanie lasami; określony obszar leśny stanowiący jednostkę administracyjną 2 O B R Z E Ż E
łoś − duże zwierzę ssące, parzystokopytne, przeżuwające, pełnorogie z rodziny jeleni, o ubarwieniu żółtobrązowym 3 B Ó B R
i rogach dużych, dłoniasto rozgałęzionych 4 Z M A R Z L U C H
nieskażony − niezanieczyszczony 5 Z A P A L C Z Y W Y
obrzeże − pas ciągnący się wzdłuż linii ograniczającej pewną przestrzeń; brzegi, krawędzie czegoś 6 N A T U R A L N Y
obfitować − mieć czegoś pod dostatkiem, opływać w coś 7 R U S A Ł K A
orlik − ptak drapieżny, jeden z gatunków orłów 8 B E Z C E N N Y
ostęp − trudno dostępne miejsce w puszczy, w którym mają legowiska dzikie zwierzęta; matecznik 9 Z A K O C H A N Y
połać − część jakiegoś obszaru, jakiejś przestrzeni; szmat, płat 10 U R Z ą D
poszycie − najniższa warstwa roślin w lesie 11 Z D O B Y C Z
puszcza − las dziewiczy, pierwotny, o dużej powierzchni, bez śladów działalności człowieka
puszczyk − ptak z rodziny sów, o upierzeniu popielatoszarym lub rdzawym, gnieżdżący się w dziuplach i starych murach
rozpraszać − umieszczać w różnych miejscach; rozrzucać w różnych kierunkach XV. POZNAŃ – MIASTO WARTE POZNANIA
rubież − część kraju leżąca blisko granicy; kresy, pogranicze
świetlisty − pełen światła, jaśniejący, błyszczący I. Poznań – miasto w środkowo-zachodniej Polsce, w środkowej części województwa wielkopolskiego, którego jest stolicą,
trop − odbicie stopy zwierzęcia na ziemi lub śniegu; ślad nad Wartą.
zmarzluch − człowiek wrażliwy na zimno, łatwo marznący, zmarzlak
żerowanie − szukanie pożywienia przez dzikie zwierzęta II. Herb Poznania przedstawia w błękitnym polu blankowaną bramę miejską koloru białego z trzema basztami. Nad
najwyższą środkową basztą z jednym oknem znajduje się gotycka tarcza herbowa z orłem piastowskim. Na mniejszych
IV. | a – 3 | b – 5 | c – 4 | d – 2 | e – 1 | bocznych wieżach są postacie świętych w białych szatach: Święty Piotr (z kluczem) po lewej i Święty Paweł z Tarsu
(z mieczem) po prawej . W bramie widać złote skrzyżowane klucze, a nad nimi złoty krzyż równoramienny. Bocznie od
7
V. | 1. − a | 2. − a | 3. − b | 4. – c | 5. − c | niższych baszt umieszczone są złote sześcioramienne gwiazdy i półksiężyce. Nad herbem jest złota korona. Mur i baszty
VI. symbolizują miasto z okresu średniowiecza. Święci Piotr i Paweł to patroni najstarszej w Polsce katedry. Tarcza z orłem
stanowi herb Przemysła II, za czasów którego miasto pełniło funkcję stołeczną, klucze symbolizują samorządność,
1. Mówi się, że Puszcza Białowieska wciąż ma swoje nieodkryte tajemnice, ponieważ w jej granicach znajdują się a korona nad herbem również świadczy o stołeczności miasta. Symbolika gwiazd i półksiężyców jest niewyjaśniona.
olbrzymie połacie nietknięte ludzką ręką od 10 tysięcy lat.
2. Nazwę Białowieża wywodzi się od okazałego zamku myśliwskiego z białą wieżą, w którym przed wiekami mieli mieszkać III.
wielcy książęta litewscy. Może ona też być związana z tym, że tutejszy las był zawsze bardziej świetlisty od innych. adamaszek − tkanina (najczęściej jedwabna) o wzorze matowym na tle błyszczącym lub odwrotnie
3. W puszczy można usłyszeć rzadko już dziś występującego orlika krzykliwego i puszczyka. czepek − mała, zwykle biała czapeczka, noszona przez kobiety pracujące w niektórych zawodach, np. przez pielęgniarki;
4. Białowieski Park Narodowy chroni bezcenną przyrodę pierwotnego lasu, a przede wszystkim żyjącego w nim czapeczka dziecinna, zwykle zawiązywana pod brodą; kobiece nakrycie głowy z płótna, perkalu itp., często
największego ssaka Europy − żubra. przybrane falbankami i zawiązywane pod brodą, noszone dawniej przez mężatki i wdowy; zachowane do dziś
5. Liczenie żubrów odbywa się każdego roku zimą, kiedy jeszcze leży śnieg, ponieważ wtedy najłatwiej je wypatrzeć. w strojach ludowych niektórych regionów; czepiec
Leśnicy zwykle czekają na zwierzęta w pobliżu miejsc zimowego dokarmiania, gdzie najchętniej przychodzą. fałda − wygórowanie materiału, skóry; zakładka, zmarszczka
6. W polskiej części Puszczy Białowieskiej żyje na wolności około 400 żubrów.
7. Oprócz żubra w rezerwacie pokazowym można zobaczyć: dziki, sarny, jelenie, koniki polskie i łosie. 7 Opisy herbów przedstawione są zgodnie z zasadami heraldyki (tzw. blazonowanie). Herb tradycyjnie opisuje się z perspek-
8. Oprócz wspaniałej przyrody turyści podziwiają w okolicach Białowieży charakterystyczną dla wschodniej rubieży tywy rycerza ukrytego za tarczą.
244