Page 250 - Bogusław Kubiak_Podroze po Polsce_Flipbook na dzwonek_pl

PODRÓŻE PO POLSCE

X. 1. parowozy 2. klasztorze 3. dworzan 4. alergii 5. Orderze 6. instytucie 7. schorzeń 8. rowerzyście 9. sanatoriach trzepot − szybkie ruchy czegoś na wietrze; też: dźwięki towarzyszące takim ruchom
10. choroby zawijać − o statku: wpływać do portu
zbawienie − to, co ratuje, wybawia od czegoś; według nauki chrześcijańskiej: wieczna szczęśliwość duszy po śmierci
XI. 1. sączy 2. chwali się 3. cierpię 4. potwierdzają 5. rozbudowuje 6. relaksuje się 7. mieści się 8. świadczy 9. ukazuje się
10. zwiedza IV. | a – 4 | b – 5 | c – 1 | d – 3 | e – 2 |
XIII. Przykładowe odpowiedzi: V. | 1. − b | 2. − c | 3. − b | 4. − a | 5. − c | 6.− b | 7. − b |
trakt – szlak, trasa; ubrany – odziany, przyodziany; okoliczny – miejscowy, pobliski; zainteresowanie – ciekawość, VI.
uwaga; nagle – znienacka, niespodziewanie; zbój – rabuś, bandyta; sądząc – myśląc, przypuszczając; zawołać
– wykrzyknąć, wrzasnąć; zadrżeć – zatrząść się; zadygotać, ukazać się – pojawiać się, wyłonić się; przerażeni – 1. Półwysep Helski z jednej strony otacza Małe Morze, czyli Zatoka Pucka, a z drugiej Duże Morze, czyli Bałtyk.
wystraszeni, strwożeni; niesamowity – niezwykły, niebywały; popłoch – panika, strach; wypoczęty – odprężony; 2. W miejscu, gdzie leży Kuźnica, mierzeja ma 200 m szerokości.
rześki, troska – zmartwienie, kłopot; nadal – wciąż, ciągle; niechybny – nieunikniony, nieodwołalny 3. Na Półwyspie Helskim są piękne plaże, ciekawe zabytki, przytulne pensjonaty, wydmy, rybackie wioski oraz
„pachnące” jodem deptaki.
XVIII. 4. W 1931 r. zainaugurowano pierwszy sezon w Juracie.
1 P O R W A Ć 5. Na samym końcu półwyspu – czyli na chwoście krowiego ogona – usadowił się Hel.
2 T A B O R 6. Ze szczytu latarni morskiej na Helu widać jak na dłoni, że miasto aż z trzech stron jest otoczone Bałtykiem.
3 P I E C H U R 7. Plaża od strony Zatoki Puckiej kilkanaście lat temu musiała ustąpić miejsca fokarium, które ratuje bałtyckie foki.
4 M I A Ż D Ż Y C A 8. Zdaniem wielu turystów Jastarnia to najpiękniejsza miejscowość półwyspu.
9. Rybacka Chata to miniskansen, który może się poszczycić oryginalnym XIX-wiecznym wyposażeniem wnętrza oraz
5 Z Ł O Ż E ciekawą wystawą sprzętów używanych przez rybaków Półwyspu Helskiego na przestrzeni ostatnich pięciu wieków.
6 T R O S K A 10. Wody Zatoki Puckiej szybko się nagrzewają, w sierpniu mają najwyższą temperaturę, woda sięga tylko do pasa, dno
7 P R Z Y W I L E J jest piaszczyste, a tafla płaska niczym jezioro.
8 R O Ś L I N N O Ś Ć VII. 1. załamujący się 2. sztorm 3. korek drogowy 4. łowca 5. niezatapialny 6. porażający 7. rozsądnie 8. rzęsisty 9. żywioł
9 W Ł A Ś C I W O Ś C I 10. śledzić 11. falochron 12. zjawisko 13. wymarzony 14. zakres 15. zderzenie
10 W Y P O C Z Ę T Y IX.
11 E K S P L O A T A C J A Mianownik Hel Puck Chałupy Jurata
12 N A D A L Dopełniacz Helu Pucka Chałup Juraty
13 T R A K T
Celownik Helowi Puckowi Chałupom Juracie
Biernik Hel Puck Chałupy Juratę
XVII. HEL – PÓŁWYSEP LETNICH ATRAKCJI Narzędnik Helem Puckiem Chałupami Juratą
Miejscownik Helu Pucku Chałupach Juracie
I. Hel − miasto nad Bałtykiem, w województwie pomorskim, w powiecie puckim, na cyplu Mierzei Helskiej. Wołacz Helu! Pucku! Chałupy! Jurato!
II. Herb Helu przedstawia żółty klucz i dwie żółte gwiazdy na niebieskiej tarczy herbowej. Wizerunek herbowy pochodzi
z XVI wieku. Złoty klucz to atrybut św. Piotra, którego postać niegdyś widniała na herbie. Święty otwierał i zamykał nim X. 1. zabytków 2. połowów 3. mekką 4. centra 5. łodzie 6. Mierzei 7. fok 8. tawerny 9. sprzęcie 10. desce
bramy niebieskie. Klucz symbolizuje obronny charakter miasta, a kolor niebieski Morze Bałtyckie. Znaczenie gwiazd nie XI. 1. nanosiły 2. zawijały 3. dojechali 4. odstraszały 5. wdrapał się 6. przegapiłem 7. krzyżowały się 8. zmąciły
jest do końca wyjaśnione. Prawdopodobnie oznaczają one dwa istniejące dawniej obok siebie niezależne miasta: Stary 9. nagrzewała się 10. konserwowali
i Nowy Hel.
III. XIII. Przykładowe odpowiedzi:
burzyć się – kotłować się, kłębić się; znaczenie – pozycja, status; głównie – zwłaszcza, szczególnie; wspaniały –
chwost − dawniej: ogon lub pęczek nici, piór lub włosia użyty jako ozdoba niezwykły, nadzwyczajny; ceramika – porcelana, fajans; zawiść – zazdrość, nienawiść; uciskać – ciemiężyć, gnębić;
cypel − wąski występ lądu, najbardziej wysunięta w morze część półwyspu, przylądek; spiczasty, sterczący koniec czegoś, wymagać – żądać, wymuszać; zalewać – zatapiać, pogrążać; struga – strumień, potok; zamroczony – odurzony,
wierzchołek oszołomiony; ujść – zbiec, czmychnąć; głębina – otchłań, czeluść; przeżyć – przetrwać, ocaleć
drobinka − mała cząsteczka, kawałeczek, okruszyna, odrobina
gawędzić − rozmawiać swobodnie, poufale, prowadzić pogawędkę; gwarzyć XVIII.
góral − mieszkaniec gór, człowiek pochodzący z gór 1 P O D O P I E C Z N Y
kurort − miejscowość lecznicza; uzdrowisko 2 P U C H A T Y
kuter − mały, motorowy statek rybacki z pomocniczymi żaglami; w marynarce wojennej: łódź motorowa do przewożenia 3 P S T R O K A T Y
załogi i sprzętu na ląd 4 F A L O C H R O N
leżak − składany fotel przeznaczony do odpoczynku na świeżym powietrzu 5 W Y S Ł A N N I K
mekka − miejsce stanowiące centrum określonej działalności, przyciągające znawców, miłośników, hobbystów 6 B U R Z A
mewa − ptak z rodziny o tej samej nazwie, o długich skrzydłach i palcach złączonych błonami pławnymi; występuje 7 N I E Z A T A P I A L N Y
w wielu gatunkach, gnieździ się na wybrzeżach morskich, nad rzekami i jeziorami 8 C Z U L E
mierzeja − rodzaj piaszczystego wału naniesionego przez fale morskie i odcinającego zatokę lub zalew od morza 9 S N O B I S T Y C Z N Y
oscypek − wędzony ser, wyrabiany przez górali z mleka owczego 10 F O K A R I U M
podopieczny − osoba pozostająca pod czyjąś opieką 11 N U D Y S T A
poszczycić się − dać poznać, że się jest dumnym z czegoś; pochwalić się, pochlubić się
przegapić − przeoczyć coś, nie wykorzystać czegoś w odpowiedniej porze przez gapiostwo
przystań − mały port nad brzegiem morza, rzeki lub jeziora, przystosowany do postoju niewielkich statków, łodzi XVIII. NAŁĘCZÓW − MIASTO JAK OGRÓD
pstrokaty − odznaczający się rozmaitością przemieszanych, najczęściej jaskrawych lub niegustownie dobranych barw;
kolorowy, różnobarwny; o zwierzętach: pstrej maści I. Nałęczów – miasto we wschodniej części Polski, w województwie lubelskim, w powiecie puławskim, w północno-
puchaty − okryty puchem, będący puchem lub takim jak puch; puszysty zachodniej części Wyżyny Lubelskiej, zwanej Płaskowyżem Nałęczowskim.
rajski − odnoszący się do raju biblijnego, krainy szczęśliwości; przypominający raj biblijny, taki jak w raju; wspaniały, II. Herb Nałęczowa powstał z połączenia dwóch herbów szlacheckich: Pilawa po lewej stronie i po prawej stronie Nałęcz.
nieziemski, niebiański Herbem Nałęcz tytułował się Stanisław Małachowski, starosta wąwolnicki, jeden z właścicieli Nałęczowa, natomiast
tawerna − restauracja, zwykle portowa, zwłaszcza we Włoszech, Francji, Hiszpanii Pilawą jego małżonka, Marianna z Potockich. Pilawa przedstawia w polu błękitnym półtrzeciakrzyż srebrny, a Nałęcz
w polu czerwonym nałęczkę srebrną − staropolską chustę służącą jako przepaska na głowę lub ręcznik.

248