Page 240 - Thai Heritage from Space_ebook
P. 240
ชายฝั่งทะเลทวารวดี 15 ํ 46’ N “ละโว้” ถึง “ลพบุรี”
101 ํ 31’ E
เมือง “ลพบุรี” ในอดีตเรียกว่า “ละโว้” ตั้งอยู่ในภูมิประเทศชายฝั่งด้านตะวัน
ออกของชะวากทะเลอ่าวไทยที่เคยเว้าลึกเข้ามาในแผ่นดินเมื่อประมาณ ๖,๐๐๐ ปี
ก่อนปัจจุบัน การลดระดับของน�้าทะเลในเวลาต่อมาท�าให้ชายฝั่งทะเลถอยห่าง
ออกไปจนถึงแนวชายฝั่งทะเลปัจจุบันเมื่อประมาณไม่เกินกว่าหนึ่งพันปีที่ผ่านมา
จันเสน ทิ้งร่องรอย “ลุ่มจันเสน” เป็นที่น�้าท่วมขังในฤดูน�้าหลากในบริเวณตอนเหนือของ
อินทร์บุรี ที่ตั้งเมืองลพบุรี การถอยร่นของชายฝั่งชะวากทะเลช่วงแรก เกิดแม่น�้าลพบุรี
ลพบุรี รับน�้าจากลุ่มเจ้าพระยาตอนบนไหลแยกออกจากแม่น�้า “ดงคอน” ผ่านที่ตั้งเมือง
แม่นํ้าป่าสัก ลพบุรี และท�าหน้าที่ระบายน�้าจาก “ลุ่มจันเสน” พัฒนาการทางธรณีสัณฐานเกิด
แม่น�้าน้อยและแม่น�้าเจ้าพระยาส่งผลให้แม่น�้าลพบุรีขาดน�้าจ�าเป็นต้องขุดคลองขวาง
สุพรรณบุรี ลุ่มจันเสน ผันน�้าจากแม่น�้าเจ้าพระยาสู่เมืองละโว้ในยุคนั้น รวมถึงการไหลรวมตัว
อู่ตะเภา
ของแม่น�้าลพบุรีและแม่น�้าป่าสักที่เคยไหลแยกอิสระออกสู่ชะวากทะเล
อู่ทอง เมืองลพบุรี เมื่อเริ่มต้นมีลักษณะเป็นเมืองคูคลอง ภายหลังสร้างก�าแพง
พระนครศรีอยุธยา
เมือง-คูเมืองล้อมรอบเป็นแบบเมืองซ้อน มีพื้นที่เรียงต่อกันสี่บริเวณ จากบริเวณ
ดงละคร ด้านทิศตะวันตกติดแม่น�้าลพบุรีต่อเนื่องไปทางทิศตะวันออก หลักฐานในภาพแสดง
ให้เห็นว่าการเริ่มต้นส่วนแรกเป็นรูปแบบวงรีและขยายเมืองต่อไปทางตะวันออกมี
กําแพงแสน
แม่นํ้า เจ้าพระยา ศรีมโหสถ แนวโค้งคู่ขนานกับแนวเดิมมีร่องรอยให้เห็นได้เฉพาะส่วนด้านทิศเหนือและทิศใต้
นครชัยศรี กรุงเทพมหานคร ภายหลังมีการขยายเมืองต่อไปทางตะวันออก เห็นได้จากแนวก�าแพงเมือง-คูเมือง
แม่นํ้า แม่กลอง แม่นํ้า บางปะกง มีลักษณะเป็นเส้นตรงและบรรจบกันเป็นมุมเหลี่ยม การขยายเมืองไม่มีการ
บันทึกไว้ในเอกสารทางประวัติศาสตร์และไม่สามารถบอกเวลาแน่นอนจนกว่า
คูบัว พระรถ จะส�ารวจก�าหนดหาอายุ อย่างไรก็ตามอาจสันนิษฐานได้ว่าการเริ่มต้นสร้างและ
ขยายเมืองครั้งแรกอยู่ในช่วงเวลาสมัยทวารวดี-ฟูนันหรือก่อนนั้น การขยายเมือง
ชลบุรี
อ่าวไทย ครั้งที่สามและสี่น่าจะอยู่ในสมัยที่ขอมเรืองอ�านาจประมาณพุทธศตวรรษที่ ๑๗ - ๑๘
12 ํ 59’ N หรือหลังจากนั้น
99 ํ 33 E เพชรบุรี
15 ํ 11’ N พ.ศ. 2496 14 ํ 48’ N
100 ํ 53’ E 100 ํ 38’ E
จันเสน
อินทร์บุรี เทพนม พรหมทินใต้
ลุ่มจันเสน
ลพบุรี
เดลต้าดงคอน
N N
พระนครศรีอยุธยา
14 ํ 14’ N 14 ํ 47’ N
100 ํ 10’ E 12 km. 100 ํ 36’ E 500 m.
226 226 l
