Page 298 - Thai Heritage from Space_ebook
P. 298
เมืองไผ่
ภูมิปัญญาการจัดการน�้าและการพัฒนาเมือง
“เมืองไผ่” เป็นเมืองโบราณสมัยทวารวดี ตั้งอยู่ แปงเมืองที่มีการบริหารจัดการน�้าอย่างมีขั้นตอน ตาม
ในบริเวณต้นน�้าของลุ่มน�้าโตนเลสาบ ห่างจากที่ตั้งอ�าเภอ การพัฒนาเมืองที่ต้องอาศัยการท�านาเหมืองนาฝาย
อรัญประเทศไปทางทิศตะวันตกระยะทางประมาณ ๖.๘ โดยเห็นได้จากแปลงนาที่จัดระเบียบ ตามระบบคูคลอง
กิโลเมตร มีก�าแพงเมือง-คูเมืองเป็นแนวโค้งล้อมรอบเนิน ที่สอดคล้องกับต�าแหน่งบาราย
และขยายขอบเขตเมืองเป็นแนวซ้อนรูปวงรีคร่อมสองฝั่ง สภาพแวดล้อมการตั้งถิ่นฐานและหลักฐาน
คลองไผ่ที่ขุดเป็นแนวตรงไปทางตะวันออกลงสู่แม่น�้า โบราณคดีชี้ชัดว่า เมืองไผ่ตั้งบนเส้นทางคมนาคมระหว่าง
พรหมโหด บริเวณที่ตั้งเมืองอรัญประเทศ แล้วระบายน�้า ลุ่มน�้าเจ้าพระยาและโตนเลสาบมาแต่สมัยทวารวดีที่มี
ไหลเข้าไปในเขตแดนประเทศกัมพูชา ในภาพจาก อ่าวเป็นชวากทะเลเว้าลึกเข้ามาในแผ่นดิน โดยมีเมือง
ดาวเทียมแสดงให้เห็นแนวก�าแพงเมือง-คูเมืองได้เด่นชัด ศรีมโหสถ (ปราจีนบุรี) เป็นเมืองท่าริมฝั่งชวากทะเล ที่มีเมืองอรัญประเทศพัฒนาขึ้นบนเส้นทางคมนาคม
รวมถึงคูคลองชลประทานในอดีตที่ยังคงสภาพสมบูรณ์ สมัยนั้น มีความส�าคัญตลอดเรื่อยมาจนถึงสมัยเมือง เป็นเมืองชายแดนมีถนนและเส้นทางรถไฟผ่านเข้าไป
เป็นหลักฐานแสดงถึงภูมิปัญญาการตั้งถิ่นฐานสร้างบ้าน พระนครเจริญรุ่งเรือง และยังคงความส�าคัญถึงปัจจุบัน ในประเทศกัมพูชา
13 ํ 37’ N
102 ํ 21’ E
14 ํ 29’ N เมืองไผ่
103 ํ 58’ E อ�ำเภออรัญประเทศ จังหวัดสระแก้ว
นครนายก
ปราจีนบุรี
แม่นํ้าปราจีนบุรี
สระแก้ว
ฉะเชิงเทรา
เมืองไผ่
แม่นํ้า บางปะกง ศรีโสภณ
ชลบุรี
พระตะบอง
แม่นํ้า
ประแสร์
ระยอง จันทบุรี
แม่นํ้า ตราด
ตราด
อ่าวไทย
N
11 ํ 32’ N 13 ํ 40’ N
100 ํ 37’ E 25 km. 102 ํ 24’ E
284 284 l
