Page 50 - อนัมศึกษา 2

๔๔

เพื่อเปนกุศโลบายชักจูงประชาชนใหมาเลื่อมใสตามกาลเทศะ

อุดมคติฝายมหายาน สอนใหคนบำเพ็ญตนเปนพระโพธิสัตว เพื่อชวยปลดเปลื้องทุกขของสัตว

โลกไดกวางขวาง พระโพธิสัตว หมายถึง ผูที่จะตรัสรูเปนพระพุทธเจา ตอไป เมื่อบำเพ็ญบารมีเต็ม

เปยมบริบูรณแลว ซึ่งหลักธรรมนี้ ฝายเถรวาท ก็รับรอง แตฝายมหายานหยิบยก เรื่อง พระโพธิสัตว

ขึ้นมาเนนเปนพิเศษ ฝายเถรวาท ก็หยิบยก เรื่อง อริยสัจ ๔ (ตื๋อ เด พาบ) มาประกาศเปนสำคัญ แต

ฝายมหายานประกาศ “ทศบารมี” เปนสำคัญ ทั้งนี้ มิไดหมายความวาฝายเถรวาทไมมี “ทศบารมี”

หรือมหายานไมมี “อริยสัจ ๔” ก็หาไม เปนเพียงวา ตางฝายตางหยิบยกเอาหลักธรรมทั้งสองขึ้นมาเปน

จุดเดนสำคัญเหนือหลักธรรมอื่นๆ ที่มีอยูเทานั้น

ทั้งมหายานและเถรวาท แมตางจะถือวา อริยสัจ ๔ เปนหลักธรรมที่สำคัญที่สุดก็ตาม แตเถรวาท

ถือ คูที่ ๑ คือ ทุกขกับสมุทัย เปนหลัก มหายานถือ คูที่ ๒ คือ นิโรธกับมรรค เปนหลัก หรืออีกนัยหนึ่ง

เถรวาทถือความเวียนวายตายเกิดเปนหลัก มหายาน ถือความหลุดพนเปนหลัก หรือเถรวาทถือ

ขอเท็จจริงของโลกที่รูเห็นเปนหลัก มหายานถือโลกในอุดมการณเปนหลัก ซึ่งตามความเปนจริง ถาผูใด

เห็นแจงทุกขกับสมุทัย หรือเห็นแจงในขอเท็จจริงของโลก กับการเวียนวายตายเกิดแลว ยอมจะเห็นแจง

ในนิโรธกับมรรค หรือโลกในอุดมการณกับความหลุดพนไดงายขึ้น และเชนกัน ผูที่เห็นแจงในนิโรธกับ

มรรค หรือโลกในอุดมการณกับความหลุดพน ก็จะเห็นแจงในทุกขกับสมุทัยหรือขอเท็จจริงของโลก กับ

การเวียนวายตายเกิดไดงายขึ้นดวย

แนวคิดหรือหลักธรรมของมหายาน อาจสืบไปถึงพุทธกาลได แตการแสดงตนเปนมหายานนั้น
คงเปนป ๗๐๐-๘๐๐ การแสดงตนเปนมหายานนั้น คงเริ่มดวยภิกษุตองการขยายหลักธรรมใหกวาง

ยิ่งขึ้น รวมทั้งพวกคฤหัสถที่เห็นวา พระธรรมเปนของทุก ๆ คน ไมใชเปนของภิกษุเทานั้น

หลักธรรมในเริ่มแรก

๑.มหายานเริ่มดวยการถือเอาการบรรลุพุทธภูมิในอุดมการณเปนแนวปฏิบัติ

๒.มหายานถือวา ไมวาใคร หากมีความตั้งใจ จะบรรลุใหถึงพุทธภูมิ ก็จะบรรลุไดตามความ

ประสงค

๓.การเริ่มของนิกายใหม ยอมตองเริ่มดวยการมีพระสูตรใหมกอน ฉะนั้น จึงมีการแตงพระสูตร

ขึ้นในแนวคิดของพระสูตรเดิม (ซึ่งมหายานถือวาเปนการขยายความใหกวางขวาง แจมชัดยิ่งขึ้น โดยไมมี

อะไรนอกเหนือไปจากแนวคิดเดิม) และบรรยายในแบบวรรณคดี ซึ่งผิดกับพระสูตรเดิมซึ่งเปนคำสั่งสอน

โดยตรงและเปนการบันทึก

๔.มหายานถือวา ทุกคนบรรลุพุทธภูมิไดก็จริง แตก็ยอมรับวา ไมใชบรรลุไดโดยเร็ววันและ

งายดาย จึงขอใหทำงานแบบโพธิสัตว ซึ่งเปนผูสำรองของพระพุทธเจากอน ความคิดนี้มหายานไดมาจาก