Page 51 - อนัมศึกษา 2

๔๕

นิทานชาดก มหายานไดขยายความคิดออกไปอีกวา ในโลกนี้ มีโพธิสัตวอยูมากมายและกำลังสะสม

บารมีอยู แตเราไมอาจรูเห็นดวยมังสะจักษุ (การดูอยางคนธรรมดา) หรือความรูของสามัญชน โพธิสัตว

เหลานี้ ไมใชเฉพาะที่เปนมนุษย ยังมีที่เปนในรูปสัตวทั่ว ๆ ไปอีกดวย

๕.มหายานถือวา ผูที่ตั้งใจจะบรรลุพุทธภูมิผูนั้น ก็เปนโพธิสัตวอยูแลว โพธิสัตวที่วานี้ ไมจำตอง

เปนพระภิกษุเปนบุคคลธรรมดาก็ได (และแมสัตวประเภทใดก็ได ทั้งไมจำกัดวา มีอาชีพประเภทใด

อายุมากนอยเพียงใด มีความรูเทาใดหรือไม) ดวยแนวคิดนี้ ทำใหกิจกรรมของชาวพุทธขยายตัวกวาง

ออกไปไดอีกมาก และในสวนที่เปนชีวิทัศนก็เลยเปนไปในแงบวกและแนวแน

พระโพธิสัตวจริยา

ผูปรารถนาตนเปนพระโพธิสัตว จักตองบำเพ็ญ บารมี ๖ อัปปมัญญา ๔ และมหาปณิธาน๔

จะกลาวถึงเรื่องบารมีกอน บารมีนั้น ความจริงมีอยู ๑๐ แตมหายานยอลงเหลือ ๖ มี ทาน
ศีล ขันติ วิริยะ ฌาน ปญญา

ความหมายของบารมี ๖ ในทรรศนะของ “พระโพธิสัตว” มี ดังนี้ คือ

ทานกับศีล เปนคูปรับ ทำลายกิเลส คือ โลภะ กลาวคือ กำจัดโลภะดวยในตัวเราเองแลว พระ

โพธิสัตวยังจะตองสอนใหสัตวทั้งหลายกำจัดโลภะดวย ศีลเปนเครื่องวิรัติไมใหเราทำความชั่ว และเรา

จะตองสอนใหสัตวทั้งลายวิรัติ ไมใหทำความชั่วดวย พระโพธิสัตวจะตองเปนผูนำใหสัตวทั้งหลายดำเนิน

ตาม ศีลกับทานเปนคุณธรรมที่สำคัญมาก เมื่อเราปลูกฝงคุณธรรมนี้ไดแลว จึงสมควรที่จะรองรับ

อนุศาสนีเบื้องสูงตอ ๆ ไป เปนลำดับได

ทานบารมี นั้น ทานแบงเปน ๓ ชนิด คือ วัตถุทาน อภัยทาน และธรรมทาน ทานทั้ง ๓ ชนิดนี้

ธรรมทานเปนเลิศ เพราะวา การใหซึ่งธรรมนี้ เปนการใหปญญาแกตนเอง และทำใหผูอื่นไดปญญาดวย

ศีลบารมี นั้น มี ศีล ๕ ศีล ๘ ศีล ๑๐ และศีล ๒๒๗ แตวา ทางฝายมหายานพิเศษออกไปอีก คือ

สิกขาบทมี ๒๕๐ และมีศีลโพธิสัตวอีก ๕๘ ขอ แบงเปนครุ ๑๐ และลหุ ๔๘ ผูใดลวงศีลพระโพธิสัตวครุ

๑๐ ขอ ถือวาปาราชิก สวนลหุ ๔๘ ขอ นั้น มีอยูขอหนึ่ง ถือวา พระโพธิสัตว ผูถือศีลนั้น เมื่อออกจาก

สถานที่อยู หรือวาเดินไปตามถนนทนทาง ถาพบปะสิ่งมีชีวิตจะเปนมนุษยหรือสัตวเดรัจฉานก็ตาม พระ

โพธิสัตวตองแผเมตตา ตั้งปรารถนาขอใหสัตวนั้น ๆ ถึงซึ่งความสุข และบรรลุถึงพระอนุตตรสัมมาสัมโพธิ

ญาณ ถาพระโพธิสัตวองคใดไมตั้งความปรารถนาอยางนี้ถือวาผิดศีล

ขันติกับวิริยะ เปนคูปรับ ทำลายกิเลส คือ โทสะ วิริยะบารมี และ ขันติบารมี นั้น โดยเฉพาะขอ

ขันติบารมีหรือความอดทน พระโพธิสัตวตองบำเพ็ญใหเกิดมี เปนธรรมดาที่ผูปฏิบัติธรรมใน
พระพุทธศาสนา มักจะตองผจญกับอุปสรรคที่อาจเกิดจากสิ่งแวดลอมหรือเกิดจากกิเลสในตัวเราเองได