Page 48 - อนัมศึกษา 2

๔๒

มหายาน มีความแตกตางจากเถรวาท คือ ฝายเถรวาทย้ำเรื่อง อริยสัจ ๔ เปนสำคัญ แตฝายมหายานพูด

เรื่อง บารมี เปนสำคัญ

๒. หลักการของเถรวาทถือเอาคุณภาพของศาสนิกชนเปนเกณฑสำคัญ แตฝายมหายาน ถือเอา

ปริมาณของศาสนิกชนเปนสำคัญกอน ภายหลังจึงอบรมในเรื่องคุณภาพ เพราะเหตุที่มหายานมุงปริมาณ

ดังนั้นจึงจำตองลดหยอนผอนปรนในการปฏิบัติธรรมวินัยลง เชนเรื่องสิกขาบท ฝายมหายานรักษา

สิกขาบทขอสำคัญ ๆ สวนใหญได แตขอปลีกยอยและสิกขาบทที่ลวงแลวเปนเหตุอปายคมนียหรือไปสู

อบายภูมิ เปนประเภทอาบัติเล็ก ๆ นอย ๆ ฝายมหายานดูกาลเทศะยอมใหลดหยอนลงไป สิกขาบท

อันเปนที่ตั้งสำหรับผูลวงแลวไปสูอปายคมนียได ฝายเถรวาทคงรักษาโดยเครงครัด

๓. ฝายมหายานถือหลักโพธิจิตเปนใหญเหนือสิ่งอื่นใดทั้งหมด กลาวคือ บุคคลตั้งมูลปณิธิ

ปรารถนาพุทธภูมิ บุคคลนั้น ชื่อวา มีโพธิจิต หากจำเปนตองประพฤติสิ่งใดที่ขัดกับพระธรรมวินัยบาง

แตเพื่อประโยชนของสรรพสัตวก็ตองทำ ถึงกับมีบัญญัติในคัมภีรมหายานวา พระโพธิสัตวใด เห็นทรราช

ตั้งตนเปนศัตรูตอพระพุทธศาสนา หากใชวิธีละมุนละมอมเกลี้ยกลอมชี้แจงใหกลับใจไมไดแลว วิธี

สุดทายคือ จัดการเผด็จชีวิตทรราชผูนั้นเสีย แมกรรมนั้น จะทำใหพระโพธิสัตวนั้น ตกนรกก็ควร แตบุญ

ที่ทำเชนนั้นก็มี คือ พระโพธิสัตวผูจะทำตองปราศจากวิหิงสาวิตก พยาบาทวิตก ตั้งมนสิการวา “โอ

หนอ สัตวผูเขลานี้ กำลังสรางครุอกุศลกรรมใหญ ถาเราไมจัดการชีวิตของเขากอน เขาก็สราง

อกุศลกรรมไปเรื่อย ๆ จะตองทนทุกขในอบายภูมิเปนเวลาชานาน การประหารชีวิตเขาเทากับชวยไมให

เขามีโอกาสสรางอกุศลกรรม ทานวาเปนความเมตตา” คติธรรมที่วานี้มีปรากฏอยูในคัมภีรโยคาวจาร
ภูมิศาสตร

๔. ฝายมหายานไดเพิ่มลัทธิพิธีกรรมตาง ๆ รวมทั้งดุริยางคเขามาดวยเปนธรรมสังคีต เปน
เครื่องมือประกาศพระศาสนา ขับกลอมชักจูงศรัทธาของประชาชน ซึ่งในฝายเถรวาทไมมี

๕. คณาจารยฝายมหายานไดอรรถาธิบายพุทธมติออกไปอยางกวางขวาง ทำใหพระพุทธศาสนา

ซึ่งเปนปฏิฐานนิยม สัจจนิยม กลายเปนอภิปรัชญาและตรรกวิทยา

๖. คณาจารยมหายานไดแตงพระสูตรใหม ๆ ขึ้นจำนวนมาก ซึ่งไมมีในฝายเถรวาทมากอน การ

แตงพระสูตรนี้ จะถือวา เปนการแอบอางหรือเจตนารายตอพระพุทธศาสนาไมได เพราะผูแตง แตงโดย

อาศัยแนวพุทธมติ ยกตัวอยางในฝายเถรวาทเองก็มี เชนเรื่อง เทศนมหาชาติ ๑๓ กัณฑ ตัวพุทธวจนะแท

ๆ คือ ตัวคาถา สำนวนนอกนั้น เปนสำนวนของกวีแตงทั้งสิ้น ขยายความคาถาใหพิสดารออกไป เรา

ก็ไมถือวากวีแตงทำลายพระพุทธศาสนา

๗. เนื่องจากมหายาน ไดแกไขปรับปรุงนโยบายการเผยแผ โดยมุงสามัญชนสวนเปนประมาณ

ดังนั้น ลัทธิธรรมเนียมใด ซึ่งสามัญชนเคยเชื่อถืออยู หากไมขัดกับหลักธรรมในพุทธศาสนาแลว ฝาย

มหายานก็รับเขาไวหมด