Page 79 - 012สังคมศึกษา-สค21001

71

2. เมือง ประกอบดวยอําเภอหลายอําเภอ มีผูวาราชการเมืองเปนผูรับผิดชอบขึ้นตรงตอขาหลวง

เทศาภิบาล
3. อําเภอ ประกอบดวยทองที่หลาย ๆ ตําบล มีนายอําเภอเปนผูรับผิดชอบ

4. ตําบล ประกอบดวยทองที่ 10 - 20 หมูบานมีกํานันซึ่งเลือกตั้งมาจากผูใหญบานเปน

ผูรับผิดชอบ
5. หมูบาน ประกอบดวยบานเรือนประมาณ 10 บานขึ้นไป มีราษฎรอาศัยประมาณ 100 คน

เปนหนวยปกครองที่เล็กที่สุด มีผูใหญบานเปนผูรับผิดชอบตอมาในสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลาเจาอยูหัว
ไดยกเลิก มณฑลเทศาภิบาลและเปลี่ยน เมือง เปน จังหวัด

การบริหารราชการในระบบใหมประสบปญหาและอุปสรรค เนื่องจากกลุมบุคคลที่เคยมีอํานาจ
ในการปกครองประชาชนตามระบอบเกาสูญเสียผลประโยชน จึงพยายามขัดขวาง พระบาทสมเด็จพระจอม-

เกลาเจาอยูหัว ทรงไมตองการใหเกิดความขัดแยงกันอยางรุนแรง ทรงมีพระบรมราโชบายแบบคอยเปน

คอยไป จึงใชเวลาหลายปกวาจะปฏิรูปการปกครองไดทั่วประเทศ จนกระทั่งถึง พ.ศ. 2449 จึงมีการปกครอง

แบบมณฑล
3. การปกครองสวนทองถิ่น

การปกครองสวนทองถิ่น หมายถึง การใหประชาชนในทองที่แตละแหงไดมีโอกาสปกครอง

และบริหารงานในทองที่ที่ตนอาศัยอยู เพื่อฝกฝนใหบุคคลในทองที่รูจักพึ่งพาและชวยเหลือตนเองโดยใช
ทรัพยากรที่มีอยู และบางสวนมาจากการใหความชวยเหลือของรัฐบาลกลาง เพื่อใหเกิดประสิทธิภาพสูงสุด

เปนการวางรากฐานการปกครองตนเองตามระบอบประชาธิปไตยในระดับทองถิ่น
ใน พ.ศ. 2440 โปรดเกลาใหตรา พ.ร.บ. ลักษณะการปกครองทองที่ ร.ศ.116 โดยรัฐบาลใหสิทธิ

ประโยชนในการเลือกผูใหญบานเปนหัวหนาปกครองประชาชนในหมูบาน และใหผูใหญบานมีสิทธิเลือกกํานัน

เปนหัวหนาปกครองในตําบลของตน การเลือกกํานันผูใหญบานยังเปนระบบการปกครองสวนทองถิ่นที่ใชกัน
เรื่อยมาจนถึงปจจุบัน

การจัดสุขาภิบาล ใน พ.ศ. 2440 เริ่มจัดตั้งสุขาภิบาลกรุงเทพขึ้นเปนครั้งแรก เพื่อทําหนาที่รักษา

ความสะอาด ความเปนระเบียบเรียบรอยในชุมชน การปองกันโรคภัยไขเจ็บ เปนตน ตอมาจึงขยายงานเปน
กรมสุขาภิบาลสังกัดอยูในกระทรวงนครบาล สําหรับตางจังหวัด เริ่มจัดตั้งสุขาภิบาลเปนแหงแรกที่ ตําบล-

ทาฉลอม จังหวัดสมุทรสาคร โดยมีคณะกรรมการประกอบดวย กํานัน ผูใหญบาน ทําหนาที่บริหารงาน
สุขาภิบาล รับผิดชอบงานดานตาง ๆ เกี่ยวกับสวัสดิภาพของประชาชน เชน การรักษาความสะอาด การกําจัด

ขยะ การสงเสริมสุขภาพอนามัย และการปองกันโรคระบาดที่เกิดกับประชาชน บํารุงรักษาถนนหนทาง

เปนตน หนวยงานราชการสวนทองถิ่น คือ สุขาภิบาลและเทศบาลยังปรากฏมาจนถึงปจจุบัน

การปฏิรูปดานเศรษฐกิจ

ในสมัยรัชกาลที่ 5 ประเทศไทยเริ่มตนพัฒนาทางเศรษฐกิจ เพราะเปนผลมาจากการติดตอกับ
ตางประเทศอยางกวางขวาง โดยมีการปฏิรูปทางเศรษฐกิจ มีดังตอไปนี้