Page 152 - E-book หน้าที่พลเมืองและศีลธรรม
P. 152
147
(4) สัมมากัมมันตะ (การประพฤติชอบ) ได้แก่ การกระทําที่ไม่เบียดเบียน
ตนเอง และ ผู้อื่น เช่น ไม่ฆ่าสัตว์ ไม่ลักทรัพย์ ไม่ประพฤติผิดในกาม
(5) สัมมาอาชีวะ (การเลี้ยงชีพชอบ) หมายถึง การเลี้ยงชีพด้วยการ
ประกอบอาชีพ สุจริต ไม่ประกอบอาชีพทุจริต ค้าอาวุธ ค้ายาเสพติด ฆ่ามนุษย์ เป็นต้น
(6) สัมมาวายามะ (การเพียรชอบ) การสะสมความเพียรพยายามไม่ให้เกิด
ความชั่วขึ้น ในจิต ละความชั่วที่เกิดขึ้นให้หมดไป สร้างความดีขึ้นมาเพิ่ม แล้วรักษาความดีที่มีอยู่
แล้วให้คงอยู่ตลอดไป
(7) สัมมาสติ (การตั้งสติชอบ) หมายถึง การมีความระลึกรู้ตัวหรือระลึกรู้
กาย ทําให้เกิด ประโยชน์ คือ สามารถควบคุมสภาพจิตใจให้อยู่ในภาวะที่ต้องเป็นตัวของตัวเองโดย
ไม่ยึดติดกับปัญหา อุปทาน สามารถทําพฤติกรรมต่าง ๆ ด้วยเหตุผลของตัวเอง
(8) สัมมาสมาธิ (การตั้งมั่นชอบ) หมายถึง การมีจิตใจแน่วแน่อยู่กับสิ่งใดสิ่ง
หนึ่ง ไม่ฟุ้งซ่าน ลังเลสงสัย ทําให้กิเลสต่างๆสงบไป
(9) ไตรสิกขาไตร แปลว่า สาม ไตรสิกขา ประกอบด้วย สิกขา 3 ได้แก่ ศีล
สิกขา สมาธิสิกขา และ ปัญญาสิกขา บางที่ใช้คําว่า ศีล สมาธิ ปัญญา ไตรสิกขานี้มีไว้เพื่อดับทุกข์
สิกขา เป็นภาษาบาลี เป็นคําเดียวกับคําว่า ศึกษา ในภาษาสันสกฤต คําว่า ศึกษา ในทางธรรม
ไม่ได้หมายถึงการเล่าเรียน ท่องตราความรู้อย่างที่เข้าใจกันในทางโลก แต่หมายถึงการลงมือ ปฏิบัติ
ที่เป็นการอบรมกาย วาจา ใจ โดยตรง คือ อบรมตนเองให้เปลี่ยนจากลักษณะหนึ่งไปสู่อีกลักษณะ
หนึ่ง ตามที่เห็นว่าเป็นประโยชน์ยิ่งขึ้นไป
ไตรสิกขา คือ หลักการพัฒนาชีวิต เพื่อให้ประสบความสําเร็จ เป็นคน
สมบูรณ์ แบบตาม แนวพุทธไตรสิกขา จึงจัดอยู่ในมรรค ( ธรรมที่ควรเจริญ) คือ ควรทําให้เกิดขึ้น
เพื่อใช้เป็นเครื่องพัฒนาชีวิต
