Page 81 - Урманова М. Илмий изланиш укув қулланма

bo‘lganda esa yillik me’yorni birinchi va ikkinchi oziqlantirishda

qatorning yoniga, egat tubidan 3-5 sm chuqurlikda solinadi.
Mineral o‘g‘itlar tuproq namida erib, ionlarga parchalanadi.

O‘simliklar shu minral o‘g‘itlarni anion va kation shakillarida

o‘zlashtiradi. Mavjud ionlar tuproq nami bilan faqat vertikal xolda
harakat qilmasdan gorizontal xolatda ham harakatda bo‘ladi. Shuning

uchun bir variantda qo‘llanilgan mineral o‘g‘itlarning ta’siri yonidagi

variant o‘simliklariga o‘tib ketmasligi uchun variantlar chetidagi
qatorlar, himoya qatori sifatida ajratiladi. Agar variantdagi jami qatorlar

soni 8 ta bo‘lsa, har ikkala tomondagi 2 tadan qatorlar himoya qatori

sifatida ajratiladi. O‘rtadagi 4 ta qator esa, hisobga olinadigan qatorlar
deb yuritiladi.

Ma’danli o‘g‘itlar bilan bog‘liq bo‘lgan dala tajribalarida tajriba

tizimida ozuqa elementlarining yillik me’yori sof xolda beriladi.
Shuning uchun mineral o‘g‘it shaklida yoki fizik tuk xoldagi me’yorini

berishda xo‘jalikda mavjud bo‘ladigan mineral o‘g‘itlarning turini

hisobga olish shart, chunki mineral o‘g‘itlar tarkibidagi ozuqa moddalar
miqdori turlichadir. Ammiakli selitra (NN4NO3) da sof xolda 34%

korbamid (SO(NH2)2) da 46% azot mavjuddir. Fosforli va kaliy
o‘g‘itlardan ham sof element (P2O5 va K2O) miqdorlari xar xildir.

Mineral o‘g‘itlarni bir ko‘rinishidan boshqa ko‘rinishga o‘tkazish uchun

va ularni normal sozlash uchun jadvallardan foydalanish mumkin.
Tajriba tizimidagi oziqa elementlarning me’yori dastlab xo‘jalikda

mavjud bo‘lgan mineral o‘g‘itlarning fizik ko‘rinishga aylantiriladi.

Misol: ekish bilan birga sof xolatda har gektariga 25 kg dan azot
berish kerak bo‘lsa va xo‘jalikda ammiakli selitra (NN4NO3 34%)

mavjud bo‘lsa, u holda fizik tuk xolidagi ammiakli selitradan 20+5-
59+15=74 kg solinganda sof holatda 25 kg azot tushadi. Tajriba

maydonida qo‘llaniladigan mineral o‘g‘itlar muddati bo‘yicha xar xil

mexanizimlarda solinadi.
Kuzgi sudgordan oldin beriladigan mineral o‘g‘itlar NRU-0,5,

RGL-5,1-RMG-U, RPN-U1 o‘g‘itlagich bilan, ekish bilan birga va qator

oralariga beriladigan miqdorlari esa KRX-4, NKU-2,4 yoki NPU-3,6 va
lentalik o‘g‘it sepgich -RGL-5, RPN-4, suyuq organik o‘g‘it sepgich-

81