Page 78 - Урманова М. Илмий изланиш укув қулланма

MINERAI O‘G‘ITLAR BILAN TAJRIBALAR OLIB BORISH

Mineral o‘g‘itlarning samaradorligi tuproqning turiga, tuproq

tarkibidagi oziqa elementlari shakillariga va miqdoriga, sug‘orish

usuliga, rejimiga, sug‘orish sxemalariga ham bog‘liqdir. Shuning uchun
ma’danli o‘g‘itlar bilan tajriba o‘tkazishda, shularga e’tibor berish kerak.

Dala ekinlarining o‘sishi va rivojlanishi birinchi navbatda ularni

oziqlanishi bilan bog‘liqdir. Shu tufayli dala ekinlarining oziqlanishi
bilan bog‘liq ilmiy tadqiqotlar olib borish eng dolzarb vazifalardan biri

hisoblanadi.

Ekinlarni mineral oziqlantirishda birinchi navbatda tuproq
unumdorligi, ekinlarning ehtiyoji va o‘g‘itlarni o‘zlashtirish koeffitsenti

hisobga olinadi.

Tuproq-iqlim sharoitlari, o‘g‘it me’yori, ekin navi va bosqichlar
ta’sirida oziq moddalarning olib ketilishi o‘zgarib turadi. Shu sababli

turli tuproq-iqlim sharoitlarida o‘g‘itlar bilan olib boriladigan dala

izlanishlarini o‘rganish intensiv dehqonchilik yuritishda dolzarb deb
qarash kerak.

Mineral o‘g‘itlar bilan bog‘liq tajribalarni to‘g‘ri olib borish uchun
eng avvalo tajriba sxemasini to‘g‘ri tuzish, bunda o‘rganilayotgan

variantlarni to‘g‘ri tuzishda alohida e’tibor berilishi lozim.

Tajribada variantlarni mutloq nazorat varianti va o‘rganilayotgan
variantlarga ajratiladi. Odatda mutloq nazorat variant sifatida mutloq

o‘g‘it solinmagan variant belgilanadi, o‘rganilayotgan variantlar esa

tadqiqotchilarning maqsadiga ko‘ra turlicha bo‘lishi mumkin. Biroq
bunda variantlar bir biridan sezilarli farqlanishi maqsadga muvofiqdir.

Masalan:
1 - variant (mutloq nazorat) o‘g‘itsiz

2 – variant N

3 – variant P
4 – variant K

5 - variant NPK

O‘g‘itlar me’yori o‘rganilganda me’yor o‘rtasidagi nisbat (farq) bir
xil bo‘lishi lozim.

78