Page 145 - 10-Жаҳон тарихи метод ўзбек

@edurtm_uz

Respublika
ta’lim markazi

Chexoslovakiyada tub burilish yuz berdi. Bu paytga kelib
kommunistlar bilan ularning siyosiy muxoliflari oʻrtasidagi
ziddiyat eng keskin darajaga yetdi. Kommunistik partiya vakili
Klement Gotvald boshqarayotgan hukumat tarkibidagi burjua
partiyalari vakillari isteʼfoga chiqishdi. Yangi hukumatda asosiy
rahbarlik oʻrinlarini kommunistlar egalladi. Shu tariqa tinch yoʻl
1948-yil fevral
bilan hokimiyat almashinuvi amalga oshirildi. 1948-yil iyunda
K. Gotvald prezident etib saylandi. 1949-yilga kelib Albaniya,
Bolgariya, Vengriya, Polsha, Ruminiya, Chexoslovakiya,
Yugoslaviyada kommunistik partiyalar toʻliq hokimiyatni egalladi. METODIK QO‘LLANMA
1949-yili oktyabrda tashkil topgan Germaniya Demokratik
Respublikasi (GDR) ham shu safga qoʻshildi.
SSSRda Stalin shaxsiga sigʻinishning qoralanishi koʻplab
Sharqiy Yevropa mamlakatlarida Stalin davrida hokimiyatga
1956-yil
kelgan va u qoʻllab-quvvatlagan rahbarlarning almashinishiga
olib keldi.

Vengriyada Imre Nad boshchiligidagi yangi hukumat tomoni-

1956-yil dan hokimiyatning totalitar tizimini buzish, koʻppartiyaviylik tizimi-
ga oʻtish uchun qilingan harakat totalitar rejimga qarshi demokra-
tik inqilobga aylanib ketdi.

Sanoat ishlab chiqarishining oʻsishi barqaror ravishda yiliga
6–8% darajasida saqlanib qoldi. Markaziy va Sharqiy Yevropa
1970-yillarning mamlakatlari iqtisodiyoti ekstensiv xarakterda edi. Ammo
birinchi yarmi
1980-yillarda sotsialistik mamlakatlarning iqtisodiy ahvoli yanada
yomonlashdi.

3-topshiriq. Xarita bilan ishlash. O‘qituvchi o‘quvchilardan Markaziy va Sharqiy
Yevropa mamlakatlari hududlarini xaritadan ko‘rsatishni so‘raydi.
4-topshiriq. Dars mazmunining qisqacha tavsifi.
1. Markaziy va Sharqiy Yevropa mamlakatlarida totalitarizm va demokratiya
muhitining vujudga kelishi.
2. Ikkinchi jahon urushining yakuni va uning mazkur davlatlarga taʼsiri.
3. Markaziy va Sharqiy Yevropa mamlakatlaridagi totalitarizm va demokratiya
jarayonlarida vujudga kelgan muammolar.
4. Markaziy va Sharqiy Yevropa mamlakatlarining totalitarizm va demokratiya dav-
ridagi ichki va tashqi siyosati.

O‘ylab ko‘rib xulosa chiqaring!

Asosan tinch yo‘l bilan amalga oshirilgan demokratik
inqiloblar natijasida Sharqiy Yevropa mamlakatlari
Varshava Shartnomasi tashkiloti faoliyatida qatna shishdan
bosh tortdi va bu tashkilot tarqalib ketdi. Shuningdek,
O‘zaro iqtisodiy yordam kengashi ham o‘z faoliyatini
tugatdi. Sharqiy Yevropa davlatlari rivojlanishning iqtisodiy va siyosiy
yo‘nalishi qilib Yevropa Ittifoqini tanladilar.

145