Page 187 - Iqtisodiyot ilmi osmonida yulduzga aylanganlar (1-qism)

ТОМАС ЖОН САРЖеНТ

1980-йилларда, «билимлар назария-
си» (унинг доирасида рационал тах-
минлар асослари ўрганилган) деб
номланган тадқиқот иши билан шу-
ғулланувчиларнинг олдига қай тарз-
да етаклаб борганини сўзлаб берди.
Бу соҳада ҳам Том биринчи ка-
шфиётчилардан бирига айланди.
Унинг 1989 йилда альберт Марсет ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР
билан ҳамкорликда чоп этган иш-
ларида умумий концепцияда кичик
квадратлар ва рационал тахминлар
мувозанати тўғрисидаги билимлар
конвергенцияси таҳлили учун сто-
хастик аппроксимация воситала-
ридан қай тариқа фойдаланиш ҳа-
қида баён этилган. Томнинг «Макро-
иқтисодиётда чекланган рационал-
лик» («Bounded Rationality in Macroeconomic», 1993) номли китоби
шундай ёндашувни кенгроқ тарғиб этишга кўмаклашди ҳамда 1990
йилда кузатилган, мавзуни ўрганиш борасидаги тадқиқотлар фаол ўси-
шининг бир қисмига айланди.
Томнинг «америкада инфляцияга қарши кураш» («The Conquest of
American Inflation», 1999) номли китобида мувозанат ҳолатидан тасо-
дифий сезиларли чекиниш ҳисобланган «чекиниш йўллари» мавжуд
бўлиши эҳтимоли кўрсатилганлиги эътиборни тортади ҳамда қизиқиш
уйғотади.
Ундан ташқари, ушбу мавзуга яқинроқ, масалан, моделнинг бар-
қарор ва нотўғри ихтисослаштирилиши масалалари бўйича тадқи-
қотлар ҳам бўлган, бунда Том (Ларс Ҳансен билан ҳамкорликда) катта
муваффақиятларга эришган.
Биз санаб ўтган, яъни Томнинг ютуқлари чуқур ва доираси улкан, ле-
кин Том шу йиллар давомида бажаришга улгурган ишларнинг ҳаммаси
эмас эди. Саржент иқтисодий тарих соҳасида ҳам катта тадқиқот ишла-
рини олиб борган. Унинг ўртача ва тахминий инфляция билан боғлиқ
тадқиқотлари (Франсуа вельд билан бирга) нисбатан камроқ услубий
характерга эга, лекин мазкур ишларда барча муаммолар ҳам рационал
тахминлар нуқтаи назаридан кўриб чиқилишини сезмасликнинг ило-
жи йўқ.
1