Page 346 - Iqtisodiyot ilmi osmonida yulduzga aylanganlar (1-qism)

ФРAНКО МОДИЛьЯНИ

жада ишонтирилиб келиняпти, лекин европа Марказий банки томони-
ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР
дан яқин орада бунга кўп ваъда берилмайди.
Солоу: Ҳозир биз гаплашаётган мавзу умр узоқлиги назарияси
жамғармаси ҳақида эди ва мен оддий умр узоқлиги моделига фикр бил-
диришни хоҳлардим, биттаси сиз ва Альберт Андо фойдаландингиз.
Тажрибали мақсадлар учун ҳеч қанақа авлодларсиз бу албатта.
Модильяни: яхши авлодлар хафа бўлиш даражасида муҳим
ҳисобланишмайди. авлодлар умр узоқлигининг бир қисмидир, лекин
бу тўғрида сиз хоҳлаганингизча узоқ кета оласиз, авлодларсиз қизи-
қарлироқ йўналишда давом этиш учун. Қайси моделда авлодлар муҳим
эмас, бутун кўринишдаги оқибатларни келтириб чиқаради. Бу бутунлай
сезилмаган Модильяни-Брунберг мақолаларидан олдин. Бу ерда умр
узоқлиги тахмини мисолида бир неча ўзгаришлар бор. Бошланишида
анъанавий жамғарма назарияси камаяди, жамғарилган фойданинг бир
қисми фойда билан ўсади. Бой одамлар жамғара олади, камбағаллар
жамғара олмайди. нимага бойлар пул йиға олади?
Худо билади, авлодларни тарк этиши мумкин. Маълум даражада сиз
фикр олдингиз, яъни бойлар пулни сақлай олади ва камбағаллар сақлай
олмайди, ёмон ғоя шуки, камбағаллар абадий жамғара олмайди, лекин
умр узоқлиги тахминидан келиб чиқиб сизда бир гуруҳ яхши натижалар
бор. Микродаражада доимий маош натижалари бор ҳаммада, қуйидаги
фактда шу истеъмол доимий маошга боғлиқ ва биз бир вақтнинг ўзида
жамғарма вақтинчалик маошга боғлиқ: катта миқдорда пул йиғадиганлар
бой эмас, лекин вақтинчалик бой.
Умр узоқлиги ва доимий жамғарма ўртасидаги фарқ шуки, ҳозирги
ҳаракатлар қисқа вақтли ҳаракатни таҳлил қилиш мақсади мавжуд, умр
50 йил давом этадими ё абадий, фарқи йўқ. шунинг учун ҳам сизда
ҳозирги оила даромадини тежашнинг стандард йўлига оид нотўғри ту-
шунча бўлиши мумкин. аммо, ҳақиқатан, даромаднинг қисқа вақтли
ёки узоқ вақтлиги ҳеч қандай маъно бермайди. Фермерларнинг тежа-
ши уларнинг яхши тежамкор эканликларидан эмас, балки даромадлари
беқарорлиги туфайли давлат ишчилариникидан анча кўпроқ. Далил ўз
ичига олган, кўплаб машҳур сўровлардан топилган бошқа натижалар
шуки, авлодлар тежамсиз, яъни ҳар қандай берилган даромад даража-
сида сақлай олмайдигандай бўлиб туюлади. Бу хулосаларнинг барчаси
ҳозирги ва қисқа вақтли даромад ўртасидаги боғланиш натижасидир.
Энди сизда бойлик ва тежамкорлик ҳақида тушунчалар мавжуд.
Қуйида ҳаёт даври ва доимий даромаднинг муҳим бўлиб бориши ўртаси-
даги фарқ хусусида гап боради. Ҳаёт даври тахминлари билан шахснинг
тежамкорлиги унинг аниқ умри давомида фарқланади, чунки аниқ умр