Page 347 - Iqtisodiyot ilmi osmonida yulduzga aylanganlar (1-qism)
P. 347
ФРAНКО МОДИЛьЯНИ
билан даромад ва истеъмолнинг
ҳаётлик даврида келади: ёшлик,
ўрта ёшлик, болалик, қарилик,
ўлим ва мерос. Мана шунинг
учун ёшликда озроқ тежамкорлик
бўлади. Ўрта ёшларда эса кўпроқ
тежашлар ва қариганингизда эса
ҳеч қандай тежашлар бўлмайди.
ноаниқ умр билан ҳеч қандай ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР
ҳаёт даври мавжуд эмас. Барча
тежашлар ҳаёт даври ва демогра-
фияси. Барча тежашларнинг ўси-
шига сабабчи бўлувчи, ўхшаш
авлод моделлари билан кўрсати-
лган маҳсулдорлик ўртасидаги боғланишга таъсир кўрсатади. Буларнинг
барчаси амалий кўмакни қабул қилиш учун кўрсатилган.
Солоу: Тежамсизлик ва қариликни ҳамми?
Модильяни: Тўғри, энди бунга изоҳ берай. Баъзи инсонлар ҳаёт
даври модели нотўғрилигини кўрсатиш учун жуда кўп вақт сарфлаша-
ди, чунки қариликдаги одамлар тежашмайди. Мана шунинг учун чора-
сизлар буни нотўғри қилишади. Улар ижтимоий ҳимоя ёрдамига маж-
бурий тежамкорлик ўрнига даромад солиқ тури сифатида қарашади ва
пенсияни йиғилган пенсия мурожаатномаларининг камайиши деб эмас,
тарқатма сифатида кўришади. агар ижтимоий ҳимояга тежаш меъёрини
топилган даромад (шахсий солиқлар фойдаси)дан истеъмолнинг айрил-
маси сифатида қаралганда, одамларнинг қарилик даврларида қанчалик
кўп даражада тежамсизлик қилишларини кўрасиз. Даромадсизликлари-
да улар пенсияларини кўп миқдорда сарфлаб юборишади. Ўзларининг
ижтимоий ҳимоя воситаларини камайтиришларига қўшимча тарзда
улар озроқ миқдорда ўзларига тегишли бўлган нарсаларни ҳам камайти-
ришади. агар ижтимоий ҳимояга бойликни қўшсангиз, у катта ўркачга
эга. У 55-60 ёшлар атрофида чўққига чиқади ва кейин тез пастга туша-
ди. Бу нарсаларнинг ҳаммаси тўлақонли исботланган. Энди сизга бой-
ликнинг мавжудлигини ва бошқа муҳим тушунчани тушунтириш учун
мероснинг кераги йўқ.
Ҳатто мероссиз бизда мавжуд бўлган катта миқдордаги бойликни ту-
шунтириб бера оласиз. Бу ҳеч қандай мерос йўқ деган маънони бермай-
ди. У бор. Менинг барча ҳаёт даври тахминларимга доир ишларимда
меросни қандай қилиб киритишни тушунтирадиган изоҳлар мавжуд.
Солоу: Уни қандай қилиб кирита олардингиз?
