Page 136 - Nobel_10.02.25_Neat

ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР

делни яратганимиздан сўнг ундан хулосалар чиқарамиз. Маълум
бир мантиқни синаб кўриб, кейин хулоса чиқарамиз. Шунинг учун
бу хулосалар муҳимдир, чунки улар ҳаракатлар учун нормативдир.

Шундай қилиб, ўзимизга саволлар беришимиз мумкин. Бизда
тўғри модель ва тўғри хулосалар борми? Шундан кейин ҳар қандай
фанда бўлгани каби тестларни ўтказишимиз мумкин. Бу бироз му-
раккаброқ, чунки баъзи бошқа фанларга қараганда маълумотлар-
ни олиш қийинроқ. Лекин бизда эконометрик маълумотлар бор,
шунинг учун эконометрия Францияда ҳар доим биринчи ўринда
туради. Агар бизда иқтисодий маълумотлар бўлса, эконометрикани
амалга оширишимиз мумкин. Бунинг учун яна математика керак
ва тобора кўпроқ лаборатория синовларини ўтказамиз. Ҳозирда ак-
сарият бўлимлар лабораторияларда ишлайди.

Дала тажрибалари ва синовларини ҳам ўтказамиз. Фикр бил-
дирганимиздан сўнг бирор нарса етишмаётган бўлса назариялар
баъзан нотўғри бўлиб чиқади. Назариялар тўғри, лекин нимадир
етишмаяпти. Шунинг учун биз қайтишга ҳаракат қиламиз.

Жаҳон иқтисодий ҳамжамиятида жуда кучли баҳс бор, яъни
бир-биримизни турли йўллар билан танқид қиламиз. Семинар хо-
насига боринг, хонада бир нечта иқтисодчиларни кўрасиз, лекин
улар сизга айтмайдилар. Яъни бу ҳақиқатан ҳам бошқа ҳар қандай
фанга ўхшаш жиҳат, яъни жуда қизғин баҳс бор, кучлилар мавжуд.
Умуман танқид билан ижобий бурилишга ҳаракат қилинади. Агар
менинг назариям унчалик яхши бўлмаса ёки у фактларга мос кел-
маса, сиз уни танқид қиласиз. Эҳтимол, янада яхшироқ назария-
ни ўйлаб топишга ҳаракат қиласиз. Илмий мунозаранинг бу қисми
ишларни олдинга силжитади, чунки биз ҳам бошқалар каби янгли-
шамиз. Бизда бозорлар ўзгарган жойда ўзгариб турадиган саноат
назариялари бор, қачондир адолатли бўлган нарса кейинчалик
адолатсиз бўлиб чиқиши мумкин. Бу фан, менимча, бу илм аммо
нотўғри фан. Айтмоқчиманки, бу иқлимшунослик онкологияси
ёки шунга ўхшаш фанни қабул қилиш каби биз қила оладиган
ажойиб ишлар бор. Биз улар ҳақида камроқ биламиз.

Шундан сўнг, 2-қисм ва гапни яратиш масаласи туғилади.
Шундай қилиб, бироз нохолис нуқтаи назардаман. Аслида, гап
шундаки, бошқа тадқиқотлар мактаби Президентининг ҳисоботи

134