Page 99 - Nobel_10.02.25_Neat

ИЛМИЙ-ОММАБОП РИСОЛА , II ҚИСМ

РИЧАРД ТАЛЕР

Ричард Талер – америкалик иқтисод-
чи, хулқ-атвор иқтисодиёти соҳасидаги
фаолияти билан танилган. У 1945 йил 12
сентябрда АҚШнинг Нью-Жерси штатида-
ги Эаст Оранге шаҳрида туғилган. Талер
1967 йилда Case Western Reserve универ-
ситетида бакалавр даражасини ва 1974
йилда Рочестер университетида иқтисод
бўйича PhD даражаларини олган.
Талер Чикаго Университетининг Booth
бизнес мактабининг профессори бўлиб, у
ерда 1995 йилдан буён факультет аъзо-
си ҳисобланади. У психологиядан олинган фикрларни иқтисодий
назарияга киритиши, инсон хатти-ҳаракати ҳақидаги анъанавий
иқтисодий тушунчаларни мураккаблаштириши билан машҳур. Та-
лернинг тадқиқотлари когнитив маъқул кўриш ва ижтимоий омил-
лар иқтисодий қарорларга қандай таъсир қилишини ўрганишга
қаратилган. Унинг кўзга кўринган асарларидан бири Cass Sunstein
билан ҳамкорликда ишлаб чиққан «nudge (эркин ҳаракат/қарор
қабул қилиш)» концепциясидир. Ғоя одамларнинг эркинлигини
чекламасдан, уларнинг танловига таъсир қилиш учун керакли
ҳаракатлардан фойдаланиш атрофида яралади.
Талернинг Sunstein билан ҳаммуаллифликда ишлаган
«Nudge (Эркин қарор қабул қилиш / ҳаракатланиш): Саломатлик,
бойлик ва бахт ҳақида қарорларни такомиллаштириш» ҳақида-
ги китоби кенг оммалашди ва сиёсий қарорларни қабул қилишга
сезиларли таъсир кўрсатди.

Ричард Талернинг хулқ-атвор иқтисодиёти соҳасига қўш-
ган ҳиссаси унга 2017 йилда иқтисодиёт фанлари бўйича Нобель
мукофоти сифатида танилган Альфред Нобель хотирасига бағиш-
ланган Sveriges Riksbank совринини қўлга киритишига сабаб бўл-
ди. Унинг иши нафақат академик мунозараларни шакллантирди,
балки самарали иқтисодий сиёсатни ишлаб чиқишда инсон хат-
ти-ҳаракатларини тушуниш муҳимлигини кўрсатиб, сиёсатчи-
ларга ҳам таъсир кўрсатди.

97