Page 173 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
Aniqlangan muammo qanchalik fundamental, uning yechimi esa
qanchalik oson va ishonchli bo‘lsa, biznes g‘oya shunchalik samarali
bo‘ladi, yaʼni biznes g‘oyaning qaytimi shunchalik katta bo‘ladi
va keng quloch yozish darajasi ham yuqori bo‘ladi. Biznes g‘oyani
amalga oshirishda muvaffaqiyatni taʼmin etuvchi omillarning yana

bir guruhi tadbirkorning imkoniyatlari, resurs va aktivlarining
mavjudligi va shuningdek, turli xil xatarlar bilan bog‘liq. Biznes
g‘oyani shakllantirish – bu potensial isteʼmolchilarning muhim
muammolarini ijodiy hal qilish va uning tijorat salohiyatini
muntazam baholash asosida qiymat yaratish g‘oyasini proaktiv
shakllantirishning murakkab jarayonidir.
Tanlab olingan biznes g‘oyani biznes-modelga aylantirish jarayoni
1-rasmda ko‘rsatib o‘tilgan.

5.2. Biznesni modellashtirish asoslari

Kompaniya biznes-modelini shakllantirish jarayonini ko‘rib
chiqamiz. Tashqi muhit omillarining yuqori dinamikasi, tovarlar
va xizmatlar hayotlik siklining qisqarishi, shuningdek, bozorda
mustahkam o‘rin egallashga yo‘naltirilgan uzoq muddatli
strategiyalarni ishlab chiqishdan nisbatan qisqa muddatli davrlarga
mo‘ljallangan samarali biznes-tuzilmalarni shakllantirishga

o‘tish, zamonaviy strategik menejmentda biznes-modellashtirish
mavzusining har qachongidan ko‘ra dolzarb ahamiyat kasb etishiga olib
keldi. Bugungi kunda biz nes-modellarning umum qabul qilingan taʼrifi
mavjud emas. Biz nes-model tushunchasiga berilayotgan taʼriflarda
ketma-ketlik va aniqlikning yetishmasligi doimiy chalkashliklarni
keltirib chiqaradi, bu esa biznes-modellashtirish sohasida yaxlit
tizimlashtirilgan tadqiqot yo‘nalishining shakllanishiga to‘sqinlik
qiladi. 5.1-jadvalda biz nes-modelning eng keng tarqalgan taʼriflari
keltirilgan.

Umuman olganda, Derek Abella mantig‘iga asoslangan holda
jadvalni kuzatib, biznes-modelni kompaniyaga quyidagi uchta
savolga bergan javoblarining jamlanmasi sifatida talqin qilishimiz
mumkin:

172