Page 176 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
Nihoyat, uchinchi bosqich faoliyat ko‘rsatayotgan korxonalarga
taalluqli bo‘lgani holda yuqoridagi ikki bosqichda shakllantirilgan
vazifalarni to‘la-to‘kis ado etish uchun mavjud modelni qay darajada
o‘zgartirish lozimligini anglab yetishga xizmat qiladi.

5.3. M. Jonson, K. Kristensen, X. Kagerman

biznes-modeli
Biznes-modelni tanlash mexanizmini anglab etganimiz holda,
kompaniya biznes-modelining asosiy unsurlarini yoki bloklarini
ham tushunib olishimiz talab etiladi. Ushbu maqsadlar uchun, Mark
Jonson, Kley Kristensen va Xenning Kagermann tomonidan taklif
qilingan biznes-model taʼrifidan foydalanamiz, chunki bu taʼrif
bizning fikrimizcha, eng to‘g‘ri, aniq va tartibli tuzilishga asoslangan
taʼrif sanaladi. Shu tariqa, biznes-model birgalikda isteʼmolchilarga

qiymat yaratadigan va yetkazib beradigan to‘rtta o‘zaro bog‘liq unsur
yoki submodellardan tashkil topadi:
1. Isteʼmolchilarga taklif qilinayotgan qiymat (customer value pre-
position);
2. Foyda formulasi (profit formula);
3. Asosiy resurslar (key resources);
4. Asosiy jarayonlar (key processes).

Isteʼmolchilarga taklif qilingan qiymat. Muvaffaqiyatli
kompaniya – bu isteʼmolchilar xohlayotgan kerakli qiymatni yaratish
yo‘lini topa olgan kompaniyadir. Isteʼmolchilarga taklif qilingan
qiymat uch asosiy tamoyilga asoslanadi:
1) qiymat mahsulot, moddiy yoki nomoddiy neʼmat ko‘rinishida
aks etgan bo‘lishi lozim;
2) qiymat fokus-guruhdan farqli o‘laroq iqtisodiy obyekt tomonidan
qabul qilinishi kerak;
3) qiymat kompaniya va iqtisodiy obyekt o‘rtasidagi iqtisodiy bitim

orqali amalga oshirilishi lozim.
Aynan isteʼmolchilarga taqdim etiladigan qiymat biznes-model-
ning muhim unsuri hisoblanadi. U firmalarning tashqi iqtisodiy
agentlarga yo‘naltirilgan qiymat taklifini batafsil tushuntirib beradi.

175