Page 518 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
reytingini tuzishda bitim hajmi, uning strategik asoslanishi, moliyaviy
oqibatlari va u mos keluvchi tarmoqdagi o‘zgarishlar kabi omillar
hisobga olinadi.
Bitim hajmi birlashish va sotib olish bitimining ahamiyatini
aniqlashda muhim rol o‘ynaydi. Katta bitimlar ko‘proq eʼtiborni jalb

qiladi va tegishli kompaniyalar va tarmoqlarga katta taʼsir ko‘rsatadi.
Katta o‘yinchilar ishtirokidagi yoki yuqori bozor qiymatiga ega
bo‘lgan bitimlar ko‘pincha ommaning eʼtiborini tortadi va bozor di-
namikasini shakllantirishga yordam beradi.
Birlashish va sotib olish borasidagi bitimlarni strategik asoslash
yana bir muhim omil sanaladi. Yaxshi o‘ylangan va amalga oshirilgan
birlashish yoki sotib olish sinergik samara yaratishi, raqobatbardosh
ustunliklarni oshirishi, bozor qamrovini kengaytirishi yoki taklif
etilayotgan mahsulotlar turini diversifikatsiya qilishi mumkin.

Raqamli transformatsiyaning o‘sishi yoki barqaror rivojlanishga
o‘tish kabi tarmoq o‘zgarishlariga mos keluvchi bitimlar ham yuqori
baholanadi.
Moliyaviy oqibatlar birlashish va sotib olish bitimining taʼsirini
baholashda asosiy hisoblanadi. Xarajatlarni imkon qadar tejash,
daromadlarning o‘sishi va rentabellikning oshishi bitimning
muvaffaqiyati va qiymatini belgilovchi omillardir. Bundan tashqari,

bitim amalga oshirilgandan keyingi moliyalashtirish tuzilmasi va
moliya viy ko‘rsatkichlar sinchkovlik bilan o‘rganiladi.
2023-yilda butun dunyo bo‘yicha 40 mingga yaqin M&A bitimlari
tuzilgan.

517