Page 537 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
Ayniqsa, uning tugmali telefonlari asr boshlaridayoq mashhur bo‘lishga
ulgurgan. Ammo barchasi qog‘oz zavodi va kauchuk ishlab chiqarishdan
boshlanganini ko‘pchilik bilmasligi mumkin.
Brend tarixi 1865-yilda konchilik muhandisi Fredrik Idestam
Tampere shahri yaqinida qog‘oz fabrikasini ochgani bilan boshlangan.

Kompaniya Nokianvirta daryosi bo‘yida joylashgan Nokia shaharchasi
sharafiga nomlangan. Aynan o‘sha yerda Idestam 1868-yilda ikkinchi
qog‘oz fabrikasini quradi.
Uch yildan so‘ng (1871-yil) Idestam o‘z do‘sti Leopold Mechelin bilan (o‘sha
paytda Finlandiya Birlashgan Bankiga asos solgan) ikkinchi zavod joylashgan
hudud nomi bilan ataluvchi “Nokia Ab” qo‘shma korxonasini tashkil etadi.
Idestam 1896-yilgacha zavodlarni boshqargan, shundan so‘ng u
nafaqaga chiqishga qaror qiladi va rahbarlikni Mechelinga beradi.
Meche lin esa kompaniyani kengaytirishni boshlaydi, u biznes profiliga

elektr energiyasini ishlab chiqarishni qo‘shishga qaror qiladi. Vaholanki,
Idestam bunga qarshi bo‘lgan.
Qarshiliklarga qaramay, 1902-yilga kelib “Nokia” elektr energiyasini
ishlab chiqarishni boshladi. Bir necha yil o‘tgach, biznesmen Eduard
Polonning Finlandiya kauchuk mahsulotlari zavodi paydo bo‘ladi va u
ham “Nokia” nomidan foydalanadi.
Biroz vaqt o‘tgach, uchta sanoat birlashishga qaror qildi: Fin kauchuk

zavodi, kabel zavodi va qog‘oz zavodi birgalikda ishlay boshladi. Ular
to‘rtta yo‘nalishga eʼtibor qaratishadi: qog‘oz, elektronika, kauchuk va
kabel. 1960-yillarda kompaniyalar “Nokia” korporatsiyasini tashkil qi-
lish uchun birlashadilar.
1980-yillarning boshidan kompaniya elektrotexnika mahsulotlarini
yig‘ish va ishlab chiqarishni faol rivojlantira boshladi. 1990-yillarda
brend telefonlar ishlab chiqarishda yetakchiga aylandi.
Birinchi GSM qo‘ng‘irog‘i 1991-yilda kompaniya uskunalari yordamida
amalga oshirilgan. Mobil telefon sohasidagi tezkor muvaffaqiyat

“Nokia”ga 1998-yilga kelib dunyodagi eng ko‘p sotiladigan mobil telefon
brendiga aylanish imkonini beradi.
2003-yilda kompaniya birinchi kamerali, 2004-yilda esa sensorli
ekranli telefonlarni taqdim etadi. 2007-yilda esa 200 mlndan ortiq

536