Page 12 - หนังสือเรียนภาษาไทย ม.ปลาย พท.31001

3

และตอนทายของขอความผูรับสารตองรูจักสังเกต และเขาใจการปรากฏของประโยคใจความในตอนตาง ๆ
ของขอความ จึงจะชวยใหจับใจความไดดียิ่งขึ้น

3. ตองเขาใจในลักษณะประโยคใจความ ประโยคใจความ คือขอความที่เปนความคิดหลัก
ซึ่งมักจะมีเนื้อหาตรงกับหัวขอเรื่อง เชน เรื่อง “สุนัข” ความคิดหลักคือ สุนัขเปนสัตวเลี้ยงที่รักเจาของ

แตการฟงเรื่องราวจากการพูดบางทีไมมีหัวขอ แตจะพูดตามลําดับของเนื้อหา ดังนั้น การจับใจความสําคัญ

ตองฟงใหตลอดเรื่องแลวจับใจความวา พูดถึงเรื่องอะไร คือจับประเด็นหัวเรื่อง และเรื่องเปนอยางไรคือ
สาระสําคัญหรือใจความสําคัญของเรื่องนั่นเอง

4. ตองรูจักประเภทของสาร สารที่ฟงและดูมีหลายประเภท ตองรูจักและแยกประเภทสรุปของ

สารไดวา เปนสารประเภทขอเท็จจริง ขอคิดเห็นหรือเปนคําทักทายปราศรัย ขาว ละคร สารคดี จะได
ประเด็นหรือใจความสําคัญไดงาย

5. ตองตีความในสารไดตรงตามเจตนาของผูสงสาร ผูสงสารมีเจตนาที่จะสงสารตาง ๆ

กับบางคนตองการใหความรู บางคนตองการโนมนาวใจ และบางคนอาจจะตองการสงสาร เพื่อสื่อความ
หมายอื่น ๆ ผูฟงและดูตองจับเจตนาใหได เพื่อจะไดจับสารและใจความสําคัญได

6. ตั้งใจฟงและดูใหตลอดเรื่อง พยายามทําความเขาใจใหตลอดเรื่อง ยิ่งเรื่องยาวสลับซับซอน

ยิ่งตองตั้งใจเปนพิเศษและพยายามจับประเด็นหัวเรื่อง กริยาอาการ ภาพและเครื่องหมายอื่น ๆ ดวยความตั้งใจ

7. สรุปใจความสําคัญ ขั้นสุดทายของการฟงและดูเพื่อจับใจความสําคัญก็คือ สรุปใหไดวา

เรื่องอะไร ใคร ทําอะไร ที่ไหน เมื่อไร อยางไรและทําไม หรือบางเรื่องอาจจะสรุปไดไมครบทั้งหมด ทั้งนี้
ยอมขึ้นกับสารที่ฟงจะมีใจความสําคัญครบถวนมากนอยเพียงใด

วิจารณญาณในการฟงและดู

พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถานไดใหความหมายของ วิจารณญาณไววาปญญาที่สามารถรู

หรือใหเหตุผลที่ถูกตอง คํานี้มาจากคําวา วิจารณ ซึ่งแปลวา การคิดใครครวญโดยใชเหตุผลและคําวา

ญาณ ซึ่งแปลวาปญญาหรือความรูในชั้นสูง
วิจารณญาณในการฟงและด ู คือ การรับสารใหเขาใจเนื้อหาสาระโดยอาศัยความรู ความคิด

เหตุผล และประสบการณประกอบการใชปญญาคิดใครครวญแลวสามารถนําไปใชไดอยางเหมาะสม

การฟงและดูใหเกิดวิจารณญาณนั้นมีขั้นตอนในการพัฒนาเปนลําดับบางทีก็อาจเปนไปอยาง
รวดเร็ว บางทีก็ตองอาศัยเวล ทั้งนี้ ยอมขึ้นอยูกับพื้นฐานความรู ประสบการณของบุคคลและ

ความยุงยากซับซอนของเรื่องหรือสารที่ฟง
ขั้นตอนการฟงและดูอยางมีวิจารณญาณ มีดังนี้

1. ฟงและดูใหเขาใจเรื่อง เมื่อฟงเรื่องใดก็ตามผูฟงจะตองตั้งใจฟงเรื่องนั้นใหเขาใจตลอดเรื่อง

ใหรูวาเนื้อเรื่องเปนอยางไร มีสาระสําคัญอะไรบาง พยายามทําความเขาใจรายละเอียดทั้งหม