Page 14 - หนังสือเรียนภาษาไทย ม.ปลาย พท.31001

5

ที่ใหประโยชน ก็คือ โนมนาวใจใหรักชาติบานเมือง ใหใชจายอยางประหยัด ใหรักษาสิ่งแวดลอม ใหรักษา
สาธารณสมบัติและประพฤติแตสิ่งที่ดีงาม ในทางตรงขามผูสงสารอาจจะมีจุดมุงหมายใหเกิดความเสียหาย

มุงหมายที่จะโฆษณาชวนเชื่อหรือปลุกปน ยุยงใหเกิดการแตกแยก ดังนั้น จึงตองมีวิจารณญาณ คิดพิจารณา
ใหดีวาสารนั้นเปนไปในทางใด

การใชวิจารณญาณสารโนมนาวใจ ควรปฏิบัติ ดังนี้

1. สารนั้นเรียกรองความสนใจมากนอยเพียงใด หรือสรางความเชื่อถือของผูพูดมากนอยเพียงใด
2. สารที่นํามาเสนอนั้น สนองความตองการพื้นฐานของผูฟงและดูอยางไรทําใหเกิด

ความปรารถนาหรือความวาวุนขึ้นในใจมากนอยเพียงใด

3. สารไดเสนอแนวทางที่สนองความตองการของผูฟงและดูหรือมีสิ่งใดแสดงความเห็นวา
หากผูฟงและดูยอมรับขอเสนอนั้นแลวจะไดรับประโยชนอะไร

4. สารที่นํามาเสนอนั้นเราใจใหเชื่อถือเกี่ยวกับสิ่งใด และตองการใหคิดหรือปฏิบัติอยางไรตอไป

5. ภาษาที่ใชในการโนมนาวใจนั้นมีลักษณะทําใหผูฟงเกิดอารมณอยางไรบาง
สารที่จรรโลงใจ

ความจรรโลงใจ อาจไดจากเพลง ละคร ภาพยนตร คําประพันธ สุนทรพจน บทความบางชนิด

คําปราศรัย พระธรรมเทศนา โอวาท ฯลฯ เมื่อไดรับสารดังกลาวแลวจะเกิดความรูสึกสบายใจ สุขใจ
คลายเครียด เกิดจินตนาการ มองเห็นภาพและเกิดความซาบซึ้ง สารจรรโลงใจจะชวยยกระดับจิตใจมนุษย

ใหสูงขึ้นประณีตขึ้น ในการฝกใหมีวิจารณญาณในสารประเภทนี้ ควรปฏิบัติ ดังนี้

1. ฟงและดูดวยความตั้งใจ แตไมเครงเครียด ทําใจใหสบาย
2. ทําความเขาใจในเนื้อหาที่สําคัญ ใชจินตนาการไปตามจุดประสงคของสารนั้น

3. ตองพิจารณาวาสิ่งที่ฟงและดูใหความจรรโลงในดานใด อยางไรและมากนอยเพียงใด หากเรื่อง
นั้นตองอาศัยเหตุผล ตองพิจารณาวาสมเหตุสมผลหรือไม

4. พิจารณาภาษาและการแสดง เหมาะสมกับรูปแบบเนื้อหาและผูรับสารหรือไมเพียงใด

เรื่องที่ 2 การวิเคราะห วิจารณเรื่องที่ฟง และดู

ความหมายของการวิเคราะห การวินิจและการวิจารณ

การวิเคราะห หมายถึง การที่ผูฟงและผูดูรับสารแลวพิจารณาองคประกอบออกเปนสวน ๆ
นํามาแยกประเภท ลักษณะ สาระสําคัญของสาร กลวิธีการเสนอและเจตนาของผูสงสาร

การวินิจ หมายถึง การพิจารณาสารดวยความเอาใจใส ฟงและดูอยางไตรตรองพิจารณา

หาเหตุผลแยกแยะขอดีขอเสีย คุณคาของสาร ตีความหมายและพิจารณาสํานวน ภาษา ตลอดจนน้ําเสียง
และการแสดงของผูสงสาร พยายามทําความเขาใจความหมายที่แทจริง เพื่อใหไดประโยชนตามวัตถุประสงค

ของผูวินิจ