Page 127 - หนังสือเรียนภาษาไทย ม.ปลาย พท.31001

118

4. คํากริยาบางคํามีใชตางกันตามนามชั้น
ตัวอยางเชน

กิน เสวย ใชกับพระเจาแผนดิน พระบรมวงศานุวงศ
สมเด็จพระสังฆราช

ฉัน ใชกับพระสงฆ

รับประทาน ใชกับสุภาพชนทั่วไป
ตาย สวรรคต ใชกับพระเจาแผนดิน สมเด็จพระบรมราชินี

สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช

ทิวงคต ใชกับสมเด็จพระบรมราชชนนี พระราชาตางประเทศ
สิ้นพระชนม ใชกับพระบรมวงศานุวงศชั้นสูง สมเด็จพระสังฆราช

สิ้นชีพตักษัย ใชกับหมอมเจา

ถึงชีพิตักษัย ใชกับหมอมเจา
ถึงแกพิราลัย ใชกับสมเด็จเจาพระยา เจาประเทศราช

ถึงแกอสัญกรรม ใชกับเจาพระยา นายกรัฐมนตรี รัฐมนตรี
ถึงแกอนิจกรรม ใชกับเจาพระยา ขาราชการชั้นสูง

ถึงแกกรรม ใชกับสุภาพชนทั่วไป

มรณภาพ ใชกับพระสงฆ

การกราบบังคมทูล

1. ถากราบบังคมทูลพระเจาแผนดิน เมื่อมิไดพระราชดํารัสถามตองขึ้นตนดวยวา “ ขอเดชะ
ฝาละอองธุลีพระบาทปกเกลาปกกระหมอม ” แลวดําเนินเรื่องไปจนจบทายการกราบบังคมทูลใชวา

“ดวยเกลาดวยกระหมอมขอเดชะ”

ใชสรรพนามแทนพระองคทานวา “ ใตฝาละอองธุลีพระบาท ”
ใชสรรพนามแทนตัวเราเองวา “ ขาพระพุทธเจา ”

ใชคํารับพระราชดํารัสวา “ พระพุทธเจาขา”

2. ถามีพระราชดํารัสถามขึ้นกอนจะตองกราบบังคมทูล “ พระพุทธเจาขอรับใสเกลากระหมอม ”

หรือกราบบังคมทูลยอ ๆ วา “ ดวยเกลาดวยกระหมอม หรือจะใชพระพุทธเจาขา ” ก็ได

3. เปนการดวนจะกราบบังคมทูลเรื่องราวกอนก็ได แตเมื่อกลาวตอนจบตองลงทายวา “พระพุทธเจา
ขาขอรับใสเกลาใสกระหมอม ” หรือจะกราบบังคมทูลยอ ๆ วา “ดวยเกลาดวยกระหมอม” ก็ได ถามี

พระราชดํารัสถามติดตอไปแบบสนทนาก็ไมขึ้นตนวา“ขอเดชะฝาละอองธุลีพระบาทปกเกลาปกกระหมอม”
อีกแตตองลงทายวา “ดวยเกลาดวยกระหมอม” เปนการตอบรับทุกครั้ง