Page 129 - หนังสือเรียนภาษาไทย ม.ปลาย พท.31001

120

พยายามหาคําแปลโดยใชพจนานุกรมหรือถามผูรูก็ไดนําไปอานใหเพื่อนฟงแลวตอจากนั้นจึงนําไปใหครูชวย

ตรวจและขอคําวิจารณเพิ่มเติม

คําศัพทที่ใชสําหรับพระภิกษุสงฆ

เนื่องจากพระภิกษุ เปนผูทรงศีลและเปนผูสืบพระพุทธศาสนา การใชถอยคํา จึงกําหนดไวเปนอีกหนึ่ง

เฉพาะองคสมเด็จพระสังฆราช ซึ่งถือเปนประมุขแหงสงฆนั้นกําหนดใชราชาศัพทเทียบเทาพระราชวงศ  ชั้นหมอม-
เจา แตถาพระภิกษุนั้นเปนพระราชวงศอยูแลวก็คงใหใชราชาศัพทตามลําดับชั้นที่เปนอยูแลวนั้น

การใชถอยคํา สําหรับพระภิกษุโดยทั่วไปมีขอควรสังเกตพระภิกษุใชกับพระภิกษุดวยกันหรือ
ใชกับคนธรรมดาจะใชศัพทอยางเดียวกันตลอด ผิดกับราชาศัพทสําหรับกษัตริยและพระราชวงศคนอื่น

ที่พูดกับทานหรือพูดถึงทานจึงจะใชราชาศัพท แตถาพระองคทานพูดกับคนอื่นจะใชภาษาสุภาพธรรมดา
เชน

มีผูพูดถึงพระวา “พระมหาสุนทรกําลังอาพาธอยูที่โรงพยาบาล”

พระมหาสุนทรพูดถึงตัวทานเองก็ยอมกลาววา “อาตมากําลังอาพาธอยูโรงพยาบาล”
มีผูพูดถึงพระราชวงศพระองคหนึ่งวา “พระองคเจาดิศวรกุมารกําลังประชวร”

พระองคเจาเมื่อกลาวถึงพระองคเองยอมรับสั่งวา “ฉันกําลังปวย”

ตัวอยางคําราชาศัพทสําหรับพระภิกษุบางคํา

คํานาม – ภัตตาหาร (อาหาร) ไทยทาน (สิ่งของถวาย) อาสนะ (ที่นั่ง)
กุฏิ (ที่พักในวัด) เภสัช (ยารักษาโรค) ธรรมาสน (ที่แสดงธรรม)

คําสรรพนาม – อาตมา (ภิกษุเรียกตนเองกับผูอื่น) ผม กระผม (ภิกษุเรียกตัวเอง ใชกับภิกษุ
ดวยกัน) มหาบพิตร (ภิกษุเรียกพระมหากษัตริย) โยม (ภิกษุเรียกคน

ธรรมดาที่เปนผูใหญกวา)

พระคุณเจา (คนธรรมดาเรียกสมเด็จพระราชาคณะ)
ทาน (คนธรรมดาเรียกภิกษุทั่วไป)

คํากริยา – ประเคน (ยกของดวยมือมอบใหพระ) ถวาย (มอบให) ฉัน (กิน)
อาพาธ (ปวย) มรณภาพ (ตาย) อนุโมทนา (ยินดีดวย) จําวัด (นอน)

คําลักษณะนาม – รูป เปนลักษณะนามสําหรับนับจํานวนพระภิกษุ เชน

พระภิกษุ 2 รูป (คนทั่วไปนิยมใชคําวาองค)