Page 19 - (Microsoft Word - 13.11.2008 \335ST\335NYE DEVLET HASTANES\335 ZEH\335RLENME REHBER\335.doc)

Oral maruziyette oluşabilecek bulguları kısaca özetlersek şunları söyleyebiliriz:
El sabunları : Kusma ve hafif diyareye,
El bulaşık deterjanları : Kusma ve diyareye,
Bulaşık makinası deterjanları : Orta şiddetli ve ciddi yanıklara neden olurlar.
TEDAVİ : Temel tedavi prensibi oral alımlarda oral dilüsyon esasına dayanır.
Hastaya 120-240 cl kadar su veya süt içirilmelidir.
Aktif kömür tedavisi gereksizdir.
Göze bulaşması halinde bol su ile en az 15 dakika yıkanmalıdır.
B- YUMUŞATICILAR
Bu gruba giren maddeler quaterner amonyum yapısında bileşikler olup katyonik deterjanlardır. Katyonik
deterjanlar anyonik ve non-iyoniklere nazaran çok daha toksik maddelerdir.
% 7,5’un üzerindeki konsantrasyonlarda ağız, farenks ve özofagusta yanıklara neden olurlar.

Klinik Etkiler
Bulantı, kusma, diyare, dermal nekroz, dermatit, hipotansiyon, metabolik asidoz, SSSD, koma,
konvüzyonlar, hepatik nekroz, methemoglobinemi, pulmoner ödem, bronkospazm hatta solunum
paralizine bağlı hasta kaybedilebilir.
Göze maruziyette % 0,1’lik konsantrasyonlarda hiçbir etki görülmezken % 10’luk solusyonlarda ciddi
korneal hasar görülür.
Tedavi
•Koroziv etki ve muhtemel SSSD açısından gastrik lavaj ve kusturma önerilmemektedir.
•Anyonik ve non-iyoniklerin aksine erken dönemde aktif kömür kullanımı yararlıdır. (Aktif kömür dozu :
Erişkin ve adolesanlar için 25-100 g, çocuklar için 25-50 g, yeni doğan ve 1 yaş altı için 1 g / kg’dir.
•120-240 cl su ve sütle dilüsyon uygulanır.
•Konvüzyonlar için benzodiazepin verilir.
•El ve göz temasında en az 15 dakika yıkanmalıdır.
•Ağrı kesici verilebilir.Erişkinlerde fatal doz 1-3 gram arasıdır.

1. Zayıf irritanlar : Göze, ağıza, burun ve boğaza irritandırlar.
2. Kuvvetli irritanlar : Göze, ağıza, burun, boğaza ve deriye irritandırlar.
3. Korozivler : Şiddetli yanıklara neden olurlar.kalıcı hasar yaparlar. Buharları zararlıdır.
• İrritanlar maddeler mukoz membranlarda enflamasyon ve ödeme neden olurlar. Hiperemi ve ağrı olur.
Koroziv maddeler doku hasarı ve hücre kaybına neden olurlar.
Inhalasyonla Maruziyet Halinde : Baş ağrısı, Burun akıntısı, Öksürük, Nefes darlığı, Göğüs ağrısı,
Bronkospaz, Üst solunum yollarında ödem, Pulmoner ödem görülür.
Hasta açık havada tutulmalı. Gerekirse oksijen verilmeli, ventilasyon sağlanmalıdır. Bronşit ve pnömoni
açısından hasta muayene edilmelidir.

Oral Maruziyet Halinde : Kusturulmamalı, gastrik lavaj yapılmamalı. Kusmayı indükleyebileceği
ihtimali. düşünülerek aktif kömür verilmemelidir. 120-240 ml. Su veya sütle dilüsyon uygulanmalıdır.
KOSTİK MADDELER: Kireç çözücüler (NaOH), Yağ çözücüler (NaOH), Lavabo açıcılar (NaOH,
KOH), Tuvalet temizleyiciler (H 2SO 4, HCl), Fırın temizleyiciler (NaOH), Bunlar kuvvetli alkali ve asit
özellikteki maddelerdir. Temas ettikleri dokuda ciddi hasara neden olurlar. GIS’de ciddi yanıklara hatta
perforasyonlara, gözde ve ciltte ciddi yanıklara neden olurlar.
H 2SO 4 Sülfürik asit :Sülfürik asit % 10’un altındaki konsantrasyonlarda deri, göz, burun, mukoz
membranlar, solunum sistemi ve gastrointestinal sisteme irritan maddelerdir.
•İnhalasyonu halinde burunda boğazda gıdıklanma, öksürük, bronkospazm, dispne pulmoner ödem
yapabilir. Ani dolaşım kollapsı, özafogal ödem nedeniyle hastalar kaybedilebilir.
•Oral alımlardan kanamalar, nekroz, gastro-intestinal sistemde perforasyonlar olabilir. Gecikmiş etkiler
arasında hemoraji, striktür ve fistül mevcuttur.
•Dermal maruziyette şiddetli hatta ölümcül yanıklara neden olur.
•Göz maruziyetinde düşük konsantrasyonlarda irritasyon, lakrimasyon, konjonktivit oluşur. Yüksek
konsantrasyonlarda göze sıçraması halinde korneal yanıklar, görme kaybı ve göz küresinin delinmesi söz
konusu olabilir. Uzun süreli hipotansiyon sonucu böbrek yetmezliği, Metabolik asidoz, Lökositoz gibi
komplikasyonlar gelişebilir.
18