Page 16 - รวมถอดบทเรียน CAST
P. 16
๑๕
๖. ฐำนฅนรักษ์น้ ำ
ื่
วิทยากรอธิบายถึงวิธีการจัดการและอนุรักษ์น้ ารูปแบบอน ๆ ที่เครือข่ายกสิกรรมธรรมชาติ
ได้พัฒนาและน ามาประยุกต์ใช้ ซึ่งเรียกว่า การบ าบัดน้ าเสียโดยใช้จุลินทรีย์
วิธีที่ ๑ การใช้น้ าหมักชีวภาพ โดยการใช้น้ าหมักชีวภาพปริมาณ ๑ ต่อ ๕๐๐ ส่วน ราดลงทั้งใน
ิ
น้ าทิ้งจากครัวเรือน ตลาดสด ฟาร์มปศุสัตว์ หรือโรงงานอุตสาหกรรม เพื่อให้จุลินทรีย์ช่วยย่อยสลายอนทรีย์สาร
ในแหล่งน้ า นอกจากนี้น้ าหมักชีวภาพยังสามารถน าไปใช้ได้ดีในการปรับสภาพน้ าในบ่อประมงทั้งบ่อเลี้ยงกุ้ง
และปลาได้เป็นอย่างดี
ื้
วิธีที่ ๒ ลูกระเบิดจุลินทรีย์ เป็นการบ าบัดฟนฟแหล่งน้ า ให้ดีขึ้นด้วยจุลินทรีย์ เช่นเดียวกับ
ู
การใช้น้ าหมักประกอบด้วยโคลนจากท้องน้ า ๕๐ กิโลกรัม, ร า ๑๐ กิโลกรัม, ปุ๋ยอนทรีย์เม็ดหรือผง ๕๐ กิโลกรัม
ิ
และน้ าหมักชีวภาพที่หมัก จนได้ที่แล้ว ๓ เดือนขึ้นไป โดยน าทุกอย่างมาผสมเข้าด้วยกัน จนสามารถปั้นเป็น
ก้อนขนาดเท่าลูกเปตอง น าไปผึ่งไว้ในที่ร่มจนแห้ง สามารถน าไปบ าบัดน้ าได้ โดยใช้ในอตราส่วน ๕ กิโลกรัมต่อน้ า
ั
๑ ล้านลิตรหรือ ๒๕-๕๐ กิโลกรัม ต่อพนที่ไร่ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสภาพน้ าที่เน่าเสียจากการทดลองของเครือข่าย
ื้
กสิกรรมธรรมชาติ พบว่า สามารถเพมค่า DO (Dissolved Oxygen) หรือค่าออกซิเจนที่ละลายในน้ าจาก 3.5 ppm
ิ่
ื
หรือส่วนในล้านส่วน เป็น 6.5 ppm ในเวลา ๒๒ นาที ออกซิเจนเป็นสิ่งที่จ าเป็นอย่างยิ่งส าหรับปลา, หอย, พช
และแอโรบิคแบคทีเรีย (แบคที่เรียที่ต้องการออกซิเจน) ถ้าหากค่า DO ในน้ าต่ ากว่า 3 ppm จะท าให้สิ่งมีชีวิต
ในน้ าอยู่ในภาวะถูกกดดัน ถ้าค่า DO ต่ ากว่า 2 ppm หรือ 1 ppm ปลาจะไม่สามารถด ารงชีวิตอยู่ได้ เนื่องจาก
ปลาจะด ารงชีวิตและท ากิจกรรมต่าง ๆ ตามปกติได้ที่ค่า DO 5-6 ppm ซึ่งเป็นสิ่งจ าเป็นมาก ส าหรับอตสาหกรรม
ุ
การเพาะเลี้ยงสัตว์น้ าและพืชน้ าการเพิ่มออกซิเจนในแหล่งน้ าช่วยให้เกิดแบคทีเรียที่สร้างสรรค์ขึ้น ส่งเสริมให้เกิด
สัตว์หน้าเลน เช่น ไส้เดือน แมลงในน้ า รวมทั้งไรน้ า ซึ่งเป็นอาหาร ธรรมชาติที่ส าคัญยิ่งของสัตว์น้ าพวก ปู กุ้ง
ปลา และหอย
จากนั้นวิทยากรอธิบายถึงหลักการท าคลองไส้ไก่ และการท าคลังอาหารปลา โดยพดถึง บ่อน้ า
ู
หนองน้ า หรือคูคลอง นอกจากจะเป็นที่กักเก็บน้ าในฤดูฝน และเป็นแหล่งน้ าในฤดูแล้งแล้ว ยังใช้เลี้ยงปลา
ึ่
เพอเป็นอาหารได้ เพอเป็นการพงพาตนเองและลดค่าใช้จ่ายเรื่องอาหารปลา เราสามารถสร้างแหล่งอาหาร
ื่
ื่
ให้กับปลาและสัตว์น้ าต่าง ๆ ได้ ด้วยการท า "แซนด์วิชปลา" โดยใช้วัสดุที่หาได้ในท้องถิ่น ช่วยลดค่าใช้จ่ายในการซื้อ
อาหารปลา และยังเป็นการบ าบัดรักษาน้ าด้วยการสร้างระบบนิเวศที่เหมาะสม สร้างอาหารปลอดภัยจากสารเคม ี
โดยการท าแซนด์วิชปลาหรือคลังอาหารปลา มี ๒ รูปแบบ คือ
๑) แซนด์วิชปลาแบบคอกไม้ไผ่ โดยน าไม้มาตอกเป็นรูปครึ่งวงกลมที่ริมหนองน้ า
๒) แซนด์วิชปลาแบบเสวียน โดยน าไม้ไผ่มาเหลาเป็นซี่แล้วปักรอบ ๆ แล้วสานเหมือน
สานเข่ง โดยสานให้มีช่องห่างกัน ๑ ฝ่ามือ สลับกับช่องว่าง ๑ นิ้ว เพื่อให้ปลาสามารถมาตอดกินอาหารและสร้าง
ความแข็งแรงให้เสวียน น าไปไว้ริมหนองน้ า
