Page 364 - คู่มือตุลาการ เล่มที่ 1 วิ.แพ่ง มีสารบัญ ebook

คู่มือปฏิบัติราชการของตุลาการ ส่วนวิธีพิจารณาความแพ่ง ๓๓๖

๒.๑ กรณีที่ไม่ต้องมีการสืบพยาน ศาลมีอ านาจพิพากษาหรือมีค าสั่งชี้ขาดคดีให้โจทก์

เป็นฝ่ายชนะได้ทันที หากศาลพิจารณาค าฟ้องของโจทก์แล้วเห็นว่ามีมูลและไม่ขัดต่อกฎหมาย

แต่ถ้ามีปัญหาข้อกฎหมายอันเกี่ยวด้วยความสงบเรียบร้อยของประชาชน เช่น โจทก์ไม่มีอ านาจฟ้อง

ฟ้องโจทก์เป็นฟ้องซ ้าหรือฟ้องซ้อน หรือโจทก์เรียกดอกเบี้ยเงินกู้เกินกว่าอัตราที่กฎหมาย

ก าหนด ฯลฯ ศาลมีอ านาจหยิบยกขึ้นวินิจฉัยได้เองและพิพากษายกฟ้องโจทก์ได้ตามมาตรา

๑๙๘ ทวิ วรรคหนึ่งตอนท้าย

๒.๒ กรณีที่มีการสืบพยาน แบ่งออกเป็น ๒ กรณี

ก. กรณีที่ศาลเห็นสมควรให้สืบพยาน ได้แก่ คดีอื่น ๆ ที่กฎหมายไม่ได้บังคับให้ศาล

ต้องสืบพยานหรือให้โจทก์ส่งพยานเอกสารแทนการสืบพยาน แต่ศาลเห็นว่า ตามค าฟ้องยังมีข้อสงสัย

ไม่อาจวินิจฉัยถึงมูลคดีได้ ศาลก็มีอ านาจสั่งให้สืบพยานเกี่ยวกับข้ออ้างของโจทก์หรือพยานหลักฐาน

อื่นไปฝ่ายเดียวตามที่เห็นว่าจ าเป็นเพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรมตามมาตรา ๑๙๘ ทวิ วรรคสอง

ตอนต้น

ข. กรณีที่ศาลต้องสืบพยานโจทก์ฝ่ายเดียว ได้แก่ คดีเกี่ยวด้วยสิทธิแห่งสภาพบุคคล

สิทธิในครอบครัวตามมาตรา ๑๙๘ ทวิ วรรคสองตอนท้าย คดีพิพาทเกี่ยวด้วยกรรมสิทธิ์

ในอสังหาริมทรัพย์ หรือคดีที่มีค าขอบังคับให้ช าระหนี้เป็นเงินอันไม่อาจก าหนดจ านวนได้โดย

แน่นอนตามมาตรา ๑๙๘ ทวิ วรรคสาม (๒) คดีดังกล่าวนี้ศาลต้องมีค าสั่งให้สืบพยานโจทก์ไป

ฝ่ายเดียว หรือจะเรียกพยานหลักฐานอื่นมาสืบได้เองตามที่เห็นว่าจ าเป็นเพื่อประโยชน์แห่งความ

ยุติธรรมแล้วจึงพิพากษาหรือมีค าสั่งไปตามรูปคดี

กรณีค าฟ้องที่มีค าขอบังคับให้จ าเลยช าระหนี้เป็นเงินจ านวนแน่นอนตามมาตรา
๑๙๘ ทวิ วรรคสาม (๑) ก าหนดให้ศาลมีค าสั่งให้โจทก์ส่งพยานเอกสารตามที่ศาลเห็นว่าจ าเป็น

แทนการสืบพยาน

ข้อสังเกต

๑. การที่ศาลจะท าการสืบพยานโจทก์ไปฝ่ายเดียว หรือเรียกพยานหลักฐานอื่น

มาสืบเอง หรือศาลจะมีค าพิพากษาหรือค าสั่งชี้ขาดคดีโดยขาดนัดตามมาตรา ๑๙๘ ทวิ

ศาลจะต้องแจ้งวันนัดดังกล่าวให้จ าเลยทราบ เพราะจ าเลยจะได้ใช้สิทธิขออนุญาตยื่นค าให้การ

ตามมาตรา ๑๙๙ วรรคหนึ่ง หากจ าเลยไม่ได้ขออนุญาตยื่นค าให้การหรือศาลไม่อนุญาตให้ยื่น

ค าให้การ จ าเลยก็จะมีสิทธิถามค้านพยานโจทก์ได้ตามมาตรา ๑๙๙ วรรคสอง แต่จ าเลยไม่มี

สิทธิน าพยานของตนเข้าสืบไม่ว่าจะเป็นพยานบุคคลหรือพยานเอกสาร รวมทั้งไม่มีสิทธิอ้าง

ตนเองเป็นพยานดังเช่นกฎหมายเก่า เว้นแต่ จะได้มีการก าหนดวันนัดสืบพยานโจทก์ในนัดแรก