Page 20 - หนังสือ เรื่อง ภาษากับวัฒนธรรมไทยในท้องถิ่น
P. 20
พิธีตอนเจ็บท้อง
เมื่อถึงเวลาที่ผู้หญิงจะคลอดบุตร ทุกคนในบ้านจะช่วยเหลือหญิงที่จะคลอด ญาติพี่น้องจะคอย
ช่วยเหลืออยู่รอบตัว ช่วยหาอุปกรณ์ เช่น ต้มน้ำ หาฟืน จัดกระดานไฟ ตัวอย่างการกำเนิดพลายแก้ว ดังบท
ประพันธ์ที่ว่า
“เจ็บท้องร้องแรกอยู่เวยวาย ปู่ตาย่ายายอึงทั้งบ้าน
ญาติกาข้าไทมาซมซาน หมอตำแยงุ่นงานเข้าผันแปร
ถึงฤกษ์งามยามปลอดคลอดง่ายดาย ลูกนั้นเป็นชายร้องแว้แว้
พี่ป้าน้าอามาดูแล ล้างแช่แล้วก็ส่งให้แม่นม
ทาขมิ้นแล้วใส่กระด้งร่อน ใส่เบาะให้นอนเอาผ้าห่ม
ปู่ย่าตายายสบายชม เรือนผมน่ารักดังฝักบัว”
(ขุนช้างขุนแผน)
ขณะทำคลอดจะเห็นความเชื่อทางไสยศาสตร์อีกอย่างหนึ่งคือ ผู้เป็นสามีจะใช้เวทมนตร์ให้ผู้หญิง
ที่กำลังจะคลอดคลายความเจ็บปวดลง มีการใช้เวทมนตร์เป่ากระหม่อม หรือทำน้ำสะเดาะให้กิน ซึ่งมีวิธีทำหลาย
วิธี เอาน้ำมาแช่ตะกรุดลงคาถา หรือเอาน้ำราดหัวแม่ตีนของแม่ผัวแล้วรองเอาไปใช้ หรือตักน้ำสาดขึ้นไปบนหลังคา
แล้วรองเอาไว้กลับสาดขึ้นไปอีกจนครบ ๓ ครั้ง จึงเอาน้ำที่รองไว้ครั้งสุดท้ายมาเสกด้วยพระพุทธคุณว่าถอยหลัง
และอีกวิธีหนึ่งคือ ร่ายมนตร์ที่มีข้อความขบขันและหยาบคายดัง ๆ จนคนเจ็บท้องได้ยินแล้วหัวเราะออกมา
พิธีหลังคลอด
เมื่อทารกคลอดหรือที่โบราณเรียกว่า “ตกฟาก” ผู้ใหญ่หรือบิดาจะจดเวลาเกิดเอาไว้เพื่อทำนาย
โชคชะตาและการตั้งชื่อ เพราะสมัยก่อนยังไม่มีนาฬิกาใช้ อาศัยการคาดคะเนจากเงาแดดในเวลากลางวัน และ
อาศัยเสียงขันของไก่ในเวลากลางคืน เวลาตกฟากของ ขุนแผน คือ “สามชั้นฉาย” และเกิดในวันอังคารเดือนห้า
วันเดือนปีเกิดและเวลาตกฟากนี้เป็นส่วนหนึ่งของสำหรับการตั้งชื่อคน นอกเหนือไปจากการทำนายโชคชะตาราศี
หมอตำแยจะทำให้เด็กสำลักน้ำคร่ำแล้วล้วงปากเอาเมือกในปากเด็กออกมา ถ้าเด็กไม่ร้องให้ตีก้น
ให้แรงพอประมาณเพื่อให้เด็กร้องออกมา ถ้าหากยังไม่ร้องก็ต้องรอให้รกออกมาเสียก่อน แล้วเอาเหล็กไฟนาบที่รก
ให้ร้อนแล่นมาตามสายสะดือไปถึงตัวเด็ก แล้วเด็กจะร้อง แต่ถ้าเด็กยังไม่ร้องแสดงว่าเด็กไม่รอดเมื่อเด็กร้องแล้วให้
หน้า | ๑๕
