Page 85 - 02_สทธมนษยชนกบการปฏบตงานของตำรวจ_Neat

๗๘

¼ÙŒμÃǨ¡ÒÃἋ¹´Ô¹
ผูตรวจการแผนดินของรัฐสภา (Ombudsman) ไดรับการจัดตั้งครั้งแรกเมื่อป

๑๔
พ.ศ.๒๕๔๓ ในฐานะ “องคกรอิสระ” ตามรัฐธรรมนูญ พ.ศ.๒๕๔๐ และเปลี่ยนชื่อเปน “ผูตรวจแผนดิน”
เมื่อมีการประกาศใชรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทยพุทธศักราช ๒๕๕๐

¼ÙŒμÃǨ¡ÒÃἋ¹´Ô¹ (เดิมเรียกวา ¼ÙŒμÃǨ¡ÒÃἋ¹´Ô¹¢Í§ÃÑ°ÊÀÒ) คือ บุคคลที่พระมหากษัตริย
ทรงแตงตั้งตามคําแนะนําของวุฒิสภาจากผูซึ่งเปนที่ยอมรับนับถือของประชาชน มีความรอบรู

และมีประสบการณในการบริหารราชการแผนดิน วิสาหกิจ หรือกิจกรรมอันเปนประโยชนรวมกัน
ของสาธารณะ และมีความซื่อสัตยสุจริตเปนที่ประจักษ
ผูตรวจการแผนดินมีจํานวนสามคนซึ่งพระมหากษัตริยทรงแตงตั้งตามคําแนะนําของวุฒิสภา

จากผูซึ่งไดรับการสรรหาโดยคณะกรรมการสรรหาผูซึ่งไดรับการสรรหาตองเปนผูมีความซื่อสัตยสุจริต
เปนที่ประจักษ และมีความรู ความเชี่ยวชาญและประสบการณเกี่ยวกับการบริหารราชการแผนดิน

ไมตํ่ากวาอธิบดีหรือหัวหนาสวนราชการที่เทียบเทาหรือหัวหนาหนวยงานของรัฐที่เทียบไดไมตํ่ากวา
กรมตามที่คณะกรรมการสรรหาประกาศกําหนด โดยตองดํารงตําแหนงดังกลาวเปนเวลาไมนอยกวา
หาป จํานวนสองคน และเปนผูมีประสบการณในการดําเนินกิจการอันเปนสาธารณะมาแลว

ไมนอยกวายี่สิบป จํานวนหนึ่งคน
ผูตรวจการแผนดินมีวาระการดํารงตําแหนงเจ็ดปนับแตวันที่พระมหากษัตริยทรงแตงตั้ง

และใหดํารงตําแหนงไดเพียงวาระเดียว
»ÃÐÇÑμÔ¤ÇÒÁ໚¹ÁҢͧ¼ÙŒμÃǨ¡ÒÃἋ¹´Ô¹

ตําแหนงผูตรวจการแผนดิน มีแนวคิดมาจากประเทศแถบสแกนดิเนเวียที่ปกครองดวย
ระบอบกษัตริย มีตําแหนงที่เรียกวา “ÍÍÁºØ´ÊáÁ¹” (Ombudsman) เพื่อทําหนาที่ดูแลปดเปาเรื่อง

ทุกขรอนของประชาชนแทนพระมหากษัตริย และมีการพัฒนามาสูระบอบประชาธิปไตยในระบบรัฐสภา
อันมีพระมหากษัตริยเปนประมุข ในประเทศไทยเริ่มมีการจัดตั้งครั้งแรกในป พ.ศ. ๒๕๔๒ โดยใชชื่อวา

“¼ÙŒμÃǨ¡ÒÃἋ¹´Ô¹¢Í§ÃÑ°ÊÀÒ”
อํา¹Ò¨Ë¹ŒÒ·Õè

หนาที่และอํานาจของผูตรวจการแผนดิน (ตามรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย
พ.ศ. ๒๕๖๐) มาตรา ๒๓๐ มีดังตอไปนี้
(๑) เสนอแนะตอหนวยงานของรัฐที่เกี่ยวของเพื่อใหมีการปรับปรุงกฎหมาย กฎ ขอบังคับ

ระเบียบ หรือคําสั่ง หรือขั้นตอนการปฏิบัติงานใดๆ บรรดาที่กอใหเกิดความเดือดรอนหรือความไมเปนธรรม
แกประชาชน หรือเปนภาระแกประชาชนโดยไมจําเปนหรือเกินสมควรแกเหตุ

(๒) แสวงหาขอเท็จจริงเมื่อเห็นวามีผูไดรับความเดือดรอนหรือความไมเปนธรรม
อันเนื่องมาจากการไมปฏิบัติตามกฎหมายหรือปฏิบัตินอกเหนือหนาที่และอํานาจตามกฎหมาย

๑๔ ผูตรวจการแผนดินของรัฐสภาถูกบัญญัติอยูในมาตรา ๑๙๖-๑๙๘ ของรัฐธรรมนูญฉบับป ๒๕๔๐ ผูตรวจการแผนดินซึ่งมี
จํานวน ๓ คน จะมีวาระการดํารงตําแหนง ๖ ป และเปนไดเพียงวาระเดียว