Page 63 - รายงานวิจัยน้ำทะเล_Neat
P. 63
53
เป็นผู้น าท้องถิ่น มีการติดต่อประสานงานกับเจ้าหน้าที่หรือหน่วยงานอื่น ได้รับการฝึกอบรม การศึกษา
ดูงาน และรับรู้ข้อมูลข่าวสารต่างๆ อย่างต่อเนื่อง
3) ปัจจัยด้านนักพัฒนา โดยนักพัฒนาจะต้องศึกษาชุมชนเพื่อน ามาใช้เป็นข้อมูล
พื้นฐานมีความรู้ ความเข้าใจในเนื้อหาของกระบวนการมีส่วนร่วมค้นหาผู้น าที่มีศักยภาพ รวมกลุ่ม
ชาวบ้านเพื่อหาหนทางแก้ไขปัญหาร่วมกัน ด าเนินงานพัฒนาที่เหมาะสมและสอดคล้องกับสภาพท้องถิ่น
4) ปัจจัยจูงใจ การได้รับผลประโยชน์จากการเข้ามามีส่วนร่วมในกิจกรรมการพัฒนา
โครงการพัฒนาตอบสนองต่อความต้องการของประชาชน
7.7 ปัญหาและอุปสรรคของการมีส่วนร่วม
แม้หลักการและแนวคิดเกี่ยวกับการมีส่วนร่วม มีเปูาหมายในการให้ประชาชนใน
ฐานะผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ได้มีส่วนร่วมในการบริหารจัดการเพื่อให้เกิดประสิทธิภาพและเกิดประโยชน์
ต่อส่วนรวมมากที่สุดก็ตาม แต่กรณีของประเทศไทยเท่าที่ผ่านมายังถือว่าประชาชนยังมีบทบาท
น้อยมาก การด าเนินการต่างๆ มักกระท าโดยองค์กรหรือหน่วยงานของรัฐแต่เพียงล าพัง ข้อสังเกตที่
ประจักษ์ชัด คือ เมื่อรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยฉบับ พ.ศ. 2540 ซึ่งให้สิทธิแก่ประชาชนมาก
ขึ้นในหลายๆ ด้านเปิดโอกาสให้ประชาชนเรียนรู้และใช้สิทธิของตนเองตามกฎหมายมากขึ้น
โดยเฉพาะอย่างยิ่งการรวมพลังของประชาชนในการตรวจสอบการด าเนินกิจการสาธารณะขององค์กร
ของรัฐมากขึ้น (เจิมศักดิ์ ปิ่นทอง, 2543: 11-12)
หากวิเคราะห์ถึงสภาพการณ์การมีส่วนร่วมของประชาชนในการบริหารกิจการ
สาธารณะของประเทศไทย ซึ่งจัดว่ายังมีปัญหาและอุปสรรค และท าให้การด าเนินโครงการหลาย
ประเภทเป็นไปอย่างไม่โปร่งใส อาจกล่าวได้ว่าเกิดขึ้นจากเหตุปัจจัยที่ส าคัญ 2 ประการ คือ ประการแรก
ประชาชนเองยังขาดความตระหนัก ซึ่งหมายถึง ความรู้ความเข้าใจที่แท้จริงในสิทธิ และบทบาทหน้าที่
ของตนเอง และจิตส านึก ซึ่งหมายถึง ความรู้สึกรับผิดชอบต่อส่วนรวม และสิ่งแวดล้อม ประการที่สอง
ระบบราชการแบบเดิมที่ไม่เอื้อต่อการมีส่วนร่วม
ระบบอุปถัมภ์ เป็นอุปสรรคส าคัญที่ขัดขวางการมีส่วนร่วมของประชาชนในการ
พัฒนาความเกรงใจและความยากจนที่ท าให้ชาวชนบทต้องดิ้นรนหาที่พึ่ง ความไม่มั่นใจในสถานภาพ
ทางสังคมของตนเอง ท าให้ประชาชนส่วนหนึ่งต้องพึ่งพาบุคคลภายนอก ดูถูกตนเอง และพยายาม
เลือกผู้น าที่สามารถอุปถัมภ์ตัวเองได้
ระบบราชการที่ยังไม่มีการกระจายอ านาจให้แก่ประชาชนอย่างแท้จริง ท าให้
ประชาชนไม่ต้องการมีส่วนร่วมรับผิดชอบในการด าเนินการใดๆ เพราะถือว่าเป็นหน้าที่ของรัฐ
ความคิดของเจ้าหน้าที่หรือข้าราชการที่รับผิดชอบที่ว่าตนเองเป็นผู้มีหน้าที่แต่เพียงล าพังในการ
บริหารกิจการสาธารณะ ประชาชนเป็นเพียงผู้ที่คอยรับผลประโยชน์ การให้ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วม
อาจท าให้การท างานล่าช้าและไม่ทันการณ์
